ນາງສົມຈິດ ຫຼວງຫານ (ຟີ້) ອາຍຸ 17 ປີ, ປະຈຸບັນກຳລັງຮຽນ ມ 6 ທີ່ມໍປາຍ ຢູ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ລາວເລີ່ມຫຼີ້ນຣັກບີ້ຕັ້ງແຕ່ປີ 2016 ໃນຫຼັກສູດ Pass It Back ແລະ ຕອນນີ້ລາວເປັນຫົວໜ້າທີມຣັກບີ້ຕຳຂອງທີມຍິງ ສະໂມສອນວຽງຈັນເສືອ.
ຄວາມສົນໃຈຂອງຟີ້ໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ຜ່ານຫຼັກສູດ Pass It Back ໃນຕອນທຳອິດແມ່ນເລີ່ມຈາກລາວເຫັນຄູຝຶກລົງໄປສະຫມັກເອົານັກກິລາໃນໂຮງຮຽນ. ຟີ້ເວົ້າວ່າ “ນ້ອງຮູ້ສຶກພູມໃຈທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ມາດົນເພາະກິລານີ້ເປັນແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ກ້າສະແດງອອກໃນດ້ານທີ່ຕົນບໍ່ກ້າສະແດງອອກເຊັ້ນ: ບໍ່ກ້າຕໍ່ສູ້ກັບກັບຄົນໂຕໃຫຍ່. ແຕ່ພໍມາຫລີ້ນກິລາຣັກບີ້ນີ້ກໍເຮັດໃຫ້ນ້ອງຂ້າມຜ່ານຈຸດນັ້ນມາໄດ້. ການຫລີ້ນຣັກບີ້ຜ່ານຫລັກສູດ Pass It Back ມີສ່ວນຊ່ວຍໃຫ້ນ້ອງເປັນຜູ້ນໍາທີມຍີງສະໂມສອນຄືໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບ 5 ຫຼັກຄຸນນະທຳ ແລະ ນ້ອງກໍນຳມາໃຊ້ໃນຊີວິດປະຈຳວັນໄດ້. ເມື່ອນ້ອງປະຕິບັດຕາມ 5 ຫຼັກຄຸນນຳທຳໄດ້ກໍຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຄວາມເປັນຜູ້ໃຫຍ່ ແລະ ສາມາດເປັນຜູ້ນໍາທີມໄດ້.”
ປະສົບການໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ແບບປະທະຂອງຟີ້ແມ່ນເລີ່ມຈາກການໄດ້ມາຮ່ວມຄັດເລືອກນັກກີລາລຸ້ນ 14 ປີໄປຮ່ອງກົງເພື່ອການແຂ່ງຂັນຫຼີ້ນຣັກບີ້ແບບປະທະ ເຊິ່ງມີໝູ່ຈາກຊຽງຂວາງມາຮ່ວມທີມໄປແຂ່ງກັບຫຼາຍທີມຢູ່ຮ່ອງກົງເປັນປະສົບການຄັ້ງແລກທີໄດ້ໄປຕ່າງປະເທດ. ນັ້ນເປັນງານແຂ່ງຂັນຣັກບີ້ຕຳທີ່ຮົງກົງທີ່ງານແຂ່ງຂັນຣັກບີ້ຂອງເດັກນ້ອຍຍິງນາໆຊາດ. ມັນເຮັດໃຫ້ລາວ ເລີ່ມສົນໃຈກິລາຣັກບີ້ແບບປະທະຫຼາຍຂື້ນ. ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງຟີ້ທີ່ໄດ້ເລີ່ມຫຼີ້ນຣັກບີ້ປະທະເທື່ອທຳອິດວ່າ “ຂ້ອຍໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມແຂ່ງຂັນຣັກບີ້ປະທະເທື່ອທຳອິດ ແລະ ໄດ້ເບີ່ງການແຂ່ງຣັກບີ້ລະດັບໂລກທີ່ມີຄົນເບີ່ງ ຫຼາຍທີ່ສຸດ. ນ້ອງເລີຍເລືອກເຂົ້າໂມສອນວຽງຈັນເສືອ ເພື່ອຢາກມີການປ່ຽນແປງທາງດ້ານຄວາມຮູ້ ແລະ ຢາກຮຽນຮູ້ກິລາຣັກບີ້ໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນ ເພື່ອຂ້າມຜ່ານຄວາມຢ້ານທີ່ຂ້ອຍເຄີຍຢ້ານເຊັ່ນ: ຢ້ານນັກກິລາຣັກບີ້ທີ່ເປັນຄົນໂຕໃຫຍ່ແລ້ວຢ້ານທີ່ຈະຕໍ່ສູ້ກັບເຂົາເຈົ້າ. ເມື່ອເປັນນັກກິລາຣັກບີ້ຕຳໃນສະໂມສອນແລ້ວນ້ອງໄດ້ປ່ຽນແປງທາງດ້ານແນວຄວາມຄິດ ແລະ ຮ່າງກາຍກໍ່ມີຄວາມແຂງແຮງຂື້ນ.”
ຊ່ວງເວລາທີ່ເຂົ້າມາຫຼີ້ນໃນສະໂມສອນວຽງຈັນເສືອເຮັດໃຫ້ລາວເຂົ້າໃຈຫຼາຍຂື້ນກ່ຽວກັບ ຜູ້ຍີງກັບຜູ້ຊາຍມີສິດເທົ່າທຽມກັນ. ຟີ້ເລົ່າວ່າ “ຊ່ວງທີນ້ອງໄດ້ຮຽນສູດພາສອິດແບັກແມ່ນໄດ້ຮຽນບົດບາດຍີງຊາຍຄືກັນແລ້ວໄດ້ເຂົ້າມາຫຼີ້ນໃນສະໂມສອນສີ່ງທີນ້ອງໄດ້ເຫັນຄື: ຜູ້ຊາຍກັບຜູ້ຊາຍມີສິດເທົ່າທຽມກັນຜູ້ຍີ່ງກໍສາມາດຫລີ້ນກິລາຣັກບີ້ປະເພດປະທະໄດ້ຄືກັນ. ຜູ້ຍີງສາມາດອອກກຳລັງກາຍ ຫລື ເຮັດຟິດເນັດຫນັກຄືກັບຜູ້ຊາຍໄດ້ ແລະ ທີ່ສຳຄັນຜູ້ຍິງ ແລະ ຜູ້ຊາຍມີສິດໃນການສະເຫນີ ຫລື ອອກຄວາມຄິດໄດ້ຄືກັນ.” ໃນການຝຶກຊ້ອມກັບສະໂມສອນວຽງຈັນເສືອບາງຄັ້ງກໍ່ມີການຊ້ອມນຳທີມຜູ້ຊາຍນຳມັນເຮັດໃຫ້ຟີ້ມີກຳລັງໃຈໃນການສູ້ກັບຄົນໂຕໃຫຍ່ ແລະ “ຂ້ອຍໄດ້ເຫັນວ່າຜູ້ຍີງ ແລະ ຜູ້ຊາຍມີສິດເທົ່າທຽມກັນ ຜູ້ຍີງກໍຈະກ້າເຮັດຫຍັງຫລາຍໆຢ່າງດ້ວຍຕົນເອງ ແລະ ສາມາດແຂ່ງຂັນກິລາຕ່າງໆກັບຜູ້ຊາຍໄດ້.”
ປັດຈຸບັນນີ້ຟີ້ກຳລັງເປັນກັບຕັນທີມວຽງຈັນເສືອຜູ້ຍິງ “ກ່ອນທີ່ນ້ອງຈະມາຫລີ້ນສະໂມສອນແມ່ນນ້ອງບໍ່ໄດ້ຕັ້ງເປົ້າໄວ້ເລີຍວ່າຢາກເປັນກັບຕັນທີມ. ນ້ອງຢາກມາຫລີ້ນຍ້ອນຣັກບີ້ເປັນກິລາທີຕົນເອງມັກ ແລະ ບໍ່ໄດ້ຄິດວ່າຄູ່ຝຶກຈະເລືອກໃຫ້ເປັນກັບຕັນທີມ ເພາະຢູໃນທີມກໍ່ມີຄົນເກັ່ງຫຼາຍ ກໍ່ເລີຍບໍ່ໄດ້ຕັ້ງເປົ້າໝາຍໄວ້. ການໄດ້ເປັນກັບຕັນທີມນ້ອງກະຮູ້ສຶກດີໃຈ ແລະຕົກໃຈທີ່ຕົນເອງໄດ້ເປັນຜູ້ນຳທີມເທື່ອທຳອິດ. ມັນຊວຍໃຫ້ນ້ອງໄດ້ເປັນຜູ້ໃຫຍ່ຫຼາຍຂື້ນ ແລະ ຍັງເຮັດໃຫ້ນ້ອງສາມາດມີຄວາມເປັນຜູ້ນຳຂື້ນຕື່ມ. ການເປັນຜູ້ນຳເຮັດໃຫ້ນ້ອງໄດ້ພັດທະນາຕົນເອງໃນຫຼາຍດ້ານຈາກທີ່ບໍ່ເຄີຍຮູ້ຫຍັງກ່ຽວກັບທັກສະການຫຼີ້ນຣັກບີ້ຕ່າງໆ ແລະ ນ້ອງກໍເລີ່ມຮຽນຮູ້ມັນຈົນໄດ້ເປັນກັບຕັນທີມ ແລະ ສາມາດເອົາທັກສະທີ່ໄດ້ຮຽນມາ ໄປເຜີຍແຜ່ຕໍ່ໝູ່ ແລະ ສອນຫມູ່ໃຫ້ຮູ້ກ່ຽວກັບທັກສະຕ່າງໆຂອງກິລາຣັກບີ້.”
ຫຼັງຈາກນັ້ນຟີ້ໄດ້ວ່າງແຜນທີ່ຈະຢູ່ເປັນນັກກິລາໃນສະໂມສອນວຽງຈັນເສືອຈົນໄປຮອດຕິດທີມຊາດ. “ນ້ອງມີຄວາມຝັນຢາກເປັນນັກກິລາຣັກບີ້ທີມຊາດ ແລະ ເມື່ອນ້ອງໃຫຍ່ຈົນສາມາດເປັນຜູ້ນຳໄດ້. ນ້ອງຢາກສືບຕໍ່ການສອນຈາກເອື້ອຍອ້າຍທີ່ສອນມາ ເພື່ອສອນລຸ້ນນ້ອງທີ່ເຂົ້າມາໄດ້ຮຽນຮູ້ປະສົບການຂອງກິລາປະເພດນີ້ ແລະ ນ້ອງຢາກປ່ຽນແປງສະໂມສອນໃຫ້ມີຄວາມເກັ່ງຂື້ນ ເພື່ອຈະເອົາຊະນະການແຂ່ງຂັນ ແລະ ໄດ້ອັນດັບໜຶ່ງຂອງປະເທດໄດ້.”
ຟີ້ຢາກບອກເຖີງຄົນທີ່ກຳລັງຈະເຂົ້າສະໂມສອນຣັກບີ້ວ່າ “ທຸກຄົນກໍມີເປົ້າຫມາຍຂອງໂຕເອງສະນັ້ນຈົ່ງຕັ້ງໃຈວາງແຜນ ແລະ ລົງມືປະຕິບັດເພື່ອໃຫ້ໄປຮອດເປົ້າໝາຍ ແລະ ເຮັດຄວາມຝັນຂອງຕົນເອງໃຫ້ມັນເປັນຈີງ. ເຖີງຕອນນີ້ເຮົາຈະບໍ່ເກັ່ງກໍຢ່າຢຸດພັດທະນາຕົນເອງ ແລະ ບຸກບືນໄປໃຫ້ມັນໄດ້ເພາະຄົນເຮົາທຸກຄົນເກີດມາບໍ່ໄດ້ມີດີທຸກຢ່າງເຮົາຕ້ອງສະແຫວ່ງຫາເອົາ ແລະ ທຸກຄົນເລີ່ມຈາກ 0 ຈົນພັດທະນາໄປສູ່ຄວາມສຳເລັດ.”
Somchit Luanghan, or Fee, is one of the leaders and now captain of the female rugby team at the Canon by SOA Vientiane Tigers Rugby Club. Fee is 17 years old and a Grade 12 student at Non-Savang High School. She started playing rugby in 2016 back when she was just a primary school student.
The rugby and life skills session with the Pass It Back program have had a major impact on Fee; “I am so proud to have joined the rugby team because rugby is an inspiration for me to be confident … for instance, I was once afraid to play against bigger people. However, after playing rugby, I overcame that fear. In terms of studying rugby, Pass It Back inspired me to become a leader of a girls’ rugby team. We learned five core values of rugby and applied them in my real life. When I began to follow the five core values of rugby, I became more mature and a leader of the team.”
Fee’s experience in playing contact rugby started when she joined the team sent to the All Girls International Sevens Rugby Tournament in Hong Kong.“…From participating in this tournament, I became interested in more kinds of contact sports. [As a result], I decided to join the Canon Vientiane Tigers Rugby Club because I wanted to improve my knowledge and study rugby. Therefore, I was able overcome my biggest fears; for example, I was afraid of colliding with bigger rugby players. After I joined the Vientiane Tigers, I changed my perception, and my body became stronger.”
Not only did training with the Vientiane Tigers make Fee more confident, it was an opportunity for her to experience and gain insight on gender equality in practice. She mentioned that “during the Pass It Back program, I learned about the equal roles between males and females. When I joined the Tigers, I experienced that males and females have the same rights. Similar to male sports players, females can also play contact rugby. Females can exercise or enjoy extensive fitness training. More importantly, female and male have equal rights to share their opinions.”
During the training, sometimes the female team and male team join sessions together. It helps to build confidence to play against bigger rugby players, and Fee noted that “I realized that females and males have equal rights. Women can do many things by themselves and can compete in many sports with males.”
Fee is now the captain of the Vientiane Tigers Canon Rugby team. “Before I decided to join the club, I never intended to become captain. I joined the club because I love to play rugby. I have never thought that the coach would select me to be a captain because all rugby players in the team are very talented. It was not one of my goals at all. However, I am so delighted to be a captain and, at the same time, very excited. It forces me to become more mature and have more leadership skills. Being a leader forces me to improve myself in several directions.”
Moreover, Fee has a clear objective in mind when playing with the Vientiane Tigers Canon Rugby Club. “I have a dream to be a national rugby player. When I become mature enough to be a leader, I would like to take the sessions that the senior players have taught me and deliver them in turn to the junior players. I would like to teach junior players who are interested in this sport. I also aim to improve the players in our club to become more talented so we can win the match and become the winners in the national league.”
Fee finished by providing her advice to those who would like to join the Club: “Everyone has their own goals; therefore, you should make your plan and follow it. As a result, you can achieve your goals and make your dream become true. Even though you might not be talented enough now, do not stop improving yourself and keep fighting. You might not be born with everything you want, so you have to work for it yourself. Everyone starts at zero. Work to improve yourself until you are successful.”