Humans of Lao Rugby: Joey

ຂຽນໂດຍ: ວຽງສະໄໝ
Author: Viengsamai

ທ້າວ ອານຸສອນ ສີຊົມພູ (ໂຈອີ້), ອາຍຸ 19 ປີ ຕອນນີ້ກຳລັງຮຽນຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ສາຂາ ອອກແບບຕົບແຕ່ງ ປີ 1 ແລະ ລາວຫຼີ້ນຣັກບີ້ໃຫ້ທີມສະໂມສອນວຽງຈັນເສືອ ພ້ອມທັງເປັນຄູຝຶກ ChildFund Pass It Back ມາໄດ້ 2 ປີແລ້ວ ແລະ ກຳລັງເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຂອງຄູຝຶກຍິງ ເປັນເວລາ 2 ເດືອນ. ລາວເປັນຄູຝຶກແມ່ນສອນຄູ່ກັບ ສຸປະຕິ (ກ໋ອບ) ສອນທີມຢູ່ 4 ທີມ. ສອນໃນລຸ້ນອາຍຸບໍ່ເກີນ 16ປີ ການໄປຝືກສອນໃຫ້ນັກກິລາແມ່ນໄປສອນທຸກໆຕອນແລງ ວັນຈັນ ຫາ ວັນສຸກ ຫລັງຈາກທີ່ໄດ້ເລີກຈາກຮຽນຫນັງສື.

ໂຈອີ້ ໄດ້ເລົ່າເຖິງປະສົບການ ການທີ່ເຮັດວຽກໃນຫນ້າທີ່ຄູຝຶກຂອງ ChildFund Pass It Back ແລະ ການເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຄູຝຶກຍິງ ChildFund Pass It Back ແມ່ນມີຄວາມແຕກກັນຫລາຍ ໃນການປ່ຽນຫນ້າທີ່ກັບຕອນທີ່ໄດ້ເປັນຄູຝືກສອນພຽງຢ່າງດຽວ ແລະ ໄດ້ມາເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຂອງຜູ້ຍິງ.  ຕອນທີ່ໄດ້ເປັນຄູຝືກສອນແມ່ນແຕ່ລະມື້ໄປສອນ, ມີແຕ່ວາງແຜນໄປສອນນັກກິລາ ແລະ ສົ່ງຕໍ່ຄວາມຮູ້ ທີ່ໄດ້ ມາຈາກການຝືກອົບຮົມໄປສົ່ງຕໍ່ໃຫ້ກັບນັກກີລາເທົ່ານັ້ນ. ແຕ່ຕອນນີ້ລາວໄດ້ຮັບຜິດຊອບອີກຫນ້າທີ່ໜຶ່ງຄືການເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຄູຝຶກຜູ້ຍິງ ໄດ້ເຮັດໃຫ້ໂຈອີ້ໄດ້ຮັບສີ່ງທີ່ດີ ແລະ ເປັນປະໂຫຍດຫລາຍຂື້ນ ເພາະໄດ້ຮັບຄວາມຮູ້ເພີ້ມອີກ. ຫລັງຈາກໄດ້ມາເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຜູ້ຍິງ ລາວສາມາດ  ປ່ຽນແນວຄິດດ້ານການດຳລົງຊິວິດຂອງລາວໃຫ້ມີການວາງແຜນວຽກໄດ້ຫລາຍຂື້ນກ່ອນເກົ່າ. 

ໂຈອີ້ເລົ່າວ່າ “ການທີ່ໄດ້ຮັບສອງຕຳແຫນ່ງນີ້ກໍ່ມີສີ່ງທີ່ທ້າທາຍຕ່າງກັນໄປຄື:  ການທີ່ເປັນຄູຝຶກແມ່ນແຕ່ກີ້ ເຮົາຈະເບີ່ງແຕ່ການສອນ ແລະ ໄປສອນນັກກິລາ, ພ້ອມທັງຂຽນແຜນສອນກ່ອນໄປ ເວລາໄປສອນກໍ່ຈະມີນັກກິລາມາແນ່, ບາງຄົນກະຂາດການຊ້ອມ ແລະ ສະຖານທີ່ແມ່ນຍັງຫຍຸ້ງຍາກໃນການສອນ. ແຕ່ໃນດ້ານກັບກັນ ຕອນທີ່ເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມແມ່ນໄດ້ຄິດຫຼາກຫຼາຍຢ່າງຄື ຄິດຫາວີທີການຊ່ວຍໃຫ້ຄູຝືກໄດ້ເຮັດວຽກສຳເລັດໃນແຕ່ລະເດືອນ ແລະ ມີການວາງແຜນກ່ອນທີ່ຈະເຮັດວຽກ ງານຂອງຕົວເອງ”  ຕົວຢ່າງ ກ່ອນໄປສອນແມ່ນ ຈະເຮັດແຜນໄປສອນໄວ້ຕອນແລງກ່ອນໄປເຮັດວຽກ ແລະ ຫລັງຈາກເຮັດວຽກແລ້ວກໍ່ໄດ້ໄປຮຽນຫນັງສືກ່ອນ ຈຶ່ງໄປສອນນັກກິລາຢູ່ໂຮງຮຽນທີ່ຕົວເອງໄດ້ຮັບຜີດຊອບ. “ການເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມກໍ່ໄດ້ຮຽນຫລາຍຢ່າງກ່ຽວກັບຄວາມຄາດຫວັງຂອງການສອນແຕ່ລະທີມ ເພາະການ ໄປສອນແມ່ນຕ້ອງສອນໃຫ້ໄດ້ມາດຕະຖານ” ການສອນແມ່ນບໍ່ຫລຸດ 75 ເປີເຊັນ ສຳລັບແຕ່ລະ ທີມຈີ່ງສາມາດສຳເລັດການສອນ ແລະ ການຮຽນຈົບຂອງນັກກິລາຂອງແຕ່ລະທີມ. ອີກຢ່າງຫນື່ງແມ່ນ ໄດ້ຮູ້ກ່ຽວກັບການຮັບຜີດຊອບທີມທີ່ໄດ້ໄປສອນ ຕ້ອງໄດ້ເບີ່ງເຖິງການທີ່ນັກກິລາບໍ່ມາຊ້ອມ ລາວຈະຕ້ອງຕິດຕາມ ຫລື ໂທຫານັກກິລາວ່າມາແລ້ວບໍ່? ຫລື ເປັນຫຍັງບໍ່ມາ, ມີເຫດການຫຍັງບໍ່ທີ່ເຮັດໃຫ້ມາບໍ່ໄດ້ເຊັ່ນ: ຄາວຽກໃນຄອບຄົວ, ແມ່ນຈະໄດ້ຊອກຫາເຫດຜົນໃນການພະຍາຍາມແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ນັກກິລາບໍ່ມາຊ້ອມ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ການສິດສອນແຕ່ລະຄັ້ງແມ່ນໄດ້ ມາດຕະຖານ ແລະ ໄດ້ຮອດເປົ້າຫມາຍຂອງ ຫລັກສູດ ChildFund Pass It Back. 

ສ່ວນການປ່ຽນແປງທີ່ເກີດຂື້ນເຫັນວ່າ: ຄູ່ສອນທີ່ເປັນຄູຝືກ ຂອງໂຈອີ້ແມ່ນ ລາວໄດ້ປ່ຽນແປງຕາມຂ້ອຍເລີຍ ທັງທີ່ຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ບອກຫຍັງລາວຄື: ລາວເຫັນການໃສ່ໃຈການສອນຫລາຍຂື້ນ ແລະ ໂທນຳນັກກິລາຕື່ມຫຼາຍຂື້ນ, ຮູ້ຊ່ວຍວຽກຄູ່ຕົວເອງ ເພາະລາວໄດ້ມີ ການເຫັນເຖີ່ງການປະຕິບັດທີ່ ໂຈອີ້ໄດ້ເຮັດກັບນັກກີລາທີ່ສອນນຳກັນຂອງນັ້ນ. ໂຈອີ້ເວົ້າວ່າ “ຂ້ອຍຮູ້ສືກດີໃຈ ທີ່ຂ້ອຍໄດ້ເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມ ແລະ ສາມາດເປັນສີ່ງທີ່ເປັນແຮງພັກດັນໃຫ້ແກ່ຄູ່ສອນຕົວເອງ ໄດ້ເອົາເປັນຕົວຢ່າງທີ່ດີ. ການເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຍັງເຮັດໃຫ້ຄູຝຶກຂອງ ChildFund Pass It Back ມີການປ່ຽນແປງທີ່ດີຂື້ນ. ຂ້ອຍຮູ້ສືກດີໃຈຫລາຍທີ່ໄດ້ຮັບຫນ້າທີ່ເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມໃຫມ່ ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້ເຖີງການເຮັດວຽກຫລາຍຂື້ນ ແລະ ໄດ້ຮູ້ເຖີງຄວາມຄາດຫວັງຂອງ ຫລັກສູດ ChildFund Pass It Back. ນອກນີ້ຂ້ອຍຍັງໄດ້ຮູ້ເຖີງການແກ້ ໄຂບັນຫາເວລານັກກິລາບໍ່ມາຊ້ອມ ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້ເຖີງການຫາວີທິແກ້ໄຂ ແລະ ຫາເຫດຜົນທີ່ກຳລັງ ເກີດຂື້ນກັບນັກກິລາ. ການທີ່ຂ້ອຍໄດ້ມາເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມເຣັດໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້ເຖີ່ງເປົ້າຫມາຍຂອງການສອນຄື ສອນບໍ່ໃຫ້ຫລຸດ 75% ລົງມາຕໍ່ທີມ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ມີເປົ້າຫມາຍຫລາຍຂື້ນເພື່ອໃຫ້ທີມໄດ້ໄປຮອດເປົ້າຫມາຍ.” ໂຈອີ້ໄດ້ຮຽນຮູ້ ແລະ ນຳໃຊ້ທັກສະການແກ້ໄຂບັນຫາຈາກ ChildFund Pass It Back ໂດຍຜ່ານການປະເມີນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຫາວິທີແກ້ໄຂ. ນອກນີ້ລາວຍັງມີການນຳທັກສະການແກ້ໄຂບັນຫານີ້ໄປນຳໃຊ້ໃນຊີວິດປະຈຳວັນເຊັ່ນ: ລາວໄດ້ຊ່ວຍແນະນຳນ້ອງຊາຍກ່ຽວກັບການສ້າງກິດຈະກຳໃຫ້ນັກກິລາມີຄວາມມ່ວນຊື່ນໃນການຊ້ອມ ແລະ ຢາກມາຊ້ອມນຳຕະຫຼອດ. ໂຈອີ້ຍັງໄດ້ນຳໃຊ້ທັກສະການແກ້ໄຂບັນຫາເຂົ້າໃນການຮຽນຄື ລາວສາມາດຈັດແບ່ງເວລາໃນການເຮັດວຽກບ້ານກັບໝູ່ໃນກຸ່ມ ແລະ ສົ່ງອາຈານໃຫ້ທັນເວລາ. 

ແຕ່ເມື່ອໂຈອີ້ໄດ້ເຂົ້າມາເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຄູຝຶກຍິງ ChildFund Pass It Back ແລະ ເຂົ້າມາເຮັດວຽກທີ່ ສະຫະພັນກິລາຣັກບີ້ ແຫ່ງຊາດລາວ ແມ່ນ ຮຽນຮູ້ຫົວຂໍ້ຫລາຍຢ່າງເຊັ່ນວ່າ: ການບໍລິຫານ ແມ່ນໄດ້ຮຽນ ກ່ຽວກັບການໃຊ້ເງີນໃນກີດຈະກຳ ແລະ ການສໍ້ໂກ້ງຂອງສະຫະພັນກິລາຣັກບີ້ແຫ່ງຊາດລາວທີ່ໄດ້ວາງ ກົດລະບຽບອອກມາ, ໂຄງຮ່າງການຈັດຕັ້ງ ແລະ ການຫລຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ ທີ່ເປັນຈຸດເດັ່ນຂອງວຽກງານ ສະຫະພັນ ແມ່ນການຫລຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ ຄືເຮົາໄດ້ຮູ້ວ່າ ການຫລຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງແມ່ນມີປະໂຫຍດ ແລະ ເຮັດໃຫ້ທຸກກິດຈະກຳທີ່ຈັດຂື້ນໄດ້ມີຄວາມປອດໄພ ແລະ ເຮົາຈະເຫັນໄດ້ຈາກຈຳນວນຂອງ ຜູ້ຍິງ ຫລື ເພດຍິງໃນຫລັກສູດ ChildFund Pass It Back ແມ່ນຈຳນວນຫລາຍກ່ອນເພດຊາຍ ຫລື ຜູ້ຊາຍ. ແລະ ໂຈອີ້ຮູ້ສຶກວ່າ “ມັນດີຫລາຍ ຕໍ່ຊຸມຊົນຣັກບີ້ຂອງພວກເຮົາເພາະການຫລີ້ນຮັກບີ້ເຮັດດໃຫ້ ຜູ້ຍີງມີຄວາມຫມັ້ນໃຈຫລາຍຂື້ນໃນການທີ່ອອກກຳລັງກາຍເພາະສ່ວນຫລາຍມີແຕ່ສະຫະພັນຣັກບີ້ ເທົ່ານັ້ນທີ່ມີຜູ້ຍິງເປັນພະນັກງານໃນການເຮັດວຽກ ແລະ ຫລີ້ນກິລາຣັກບີ້ຫຼາຍ.” 

ຮູ້ສືກເຖີ່ງການເຮັດວຽກ ສະ ຫະພັນກິລາຣັກບີ້ ແຫ່ງຊາດລາວ ທີ່ມີຜູ້ຍີງຫລາຍກ່ອນຜູ້ຊາຍ ເພາະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຍີງຢູ່ລາວກ້າທີ່ຈະມາ ຫລີ້ນກິລາ ແລະ ຫມັ້ນໃຈທີ່ຈະເຮັດວຽກທາງດ້ານກິລາຫລາຍຂື້ນ ຂ້ອຍ“ເຄີຍມີເຫດການຫນື່ງທີ່ຂ້ອຍ ກັບຄູ່ໄດ້ໄປສອນ ແລະ ເຮົາທັງສອງເຈິສະຖານະການທີ່ມີນັກຮຽນໃນໂຮງຮຽນນັ້ນແມ່ນ ເຕະບານຢູ່ສະ ຖານທີ່ໆ ທີມຂອງຂ້ອຍຝຶກຊ້ອມຕະຫລອດ ແລ້ວໃນມື້ນັ້ນແມ່ນນັກຮຽນໄປເຕະບານເຮັດໃຫ້ບໍ່ມີສະ ຖານທີ່ຊ້ອມລາວເອງ ແລະ ຄູ່ ໄດ້ ຊ່ວຍກັນຊອກຫາສະຖານທີ່ໃຫ້ນັກກິລາລາວຊ້ອມ ແຕ່ວ່າ ບ່ອນທີ່ ຊ້ອມແມ່ນໃກ້ກັບຣ້ານຂາຍເຄື່ອງ ແລະ ມີໄມ້ປີ້ງເອັນ ແລະ ຂີ້ເຫຍື້ອຍຫລາຍ. ພວກເຮົາແມ່ນໄດ້ພາກັນ ກວດຄວາມປອດໄພກ່ອນທີ່ຈະຊ້ອມ ແລະ ເບີ່ງລະອຽດຢ້ານວ່າໄມ້ປີ້ງເອັນສຽບຕີນນັກກິລາໃນທີມ. ຫລັງຈາກນັ້ນແມ່ນລາວເອງໄດ້ເຮັດການປະເມີນຄວາມສ່ຽງໃນການໄປສອນຕະຫລອດກັບຄູ່ສອນລາວເພື່ອວ່າຫາກມີເຫດການເກີດຂື້ນຕອນໄປສອນ ຫລື ຕອນທີ່ເດີນທາງເຮົາກໍ່ສາມາດແກ້ໄຂສະຖານະການ ນັ້ນໄດ້. ໃນຕອນນີ້ແມ່ນ “ຂ້ອຍຮູ້ສຶກດີໃຈຫລາຍທີ່ສີ່ງທີ່ຂ້ອຍຮຽນຮູ້ມາ ມັນໄດ້ໃຊ້ ແລະ ຂ້ອຍເອງເຂົ້າ ໃຈຫລາຍຂື້ນ” ແລະ ຂ້ອຍຈະພະຍາຍາມປະຕິບັດຕາມນະໂຍບາຍການຫລຸດຜ່ອນ ເຮັດໃຫ້ໄວຫນຸ່ມ ເຂົ້າມາຮ່ວມໂຄງການ ແລະ ເຫັນຄວາມສຳຄັນຂອງການເຣັດກີດຈະກຳກັບຫລັກສູດ ChildFund Pass It Back ຫລາຍຂື້ນ ການທີ່ຂ້ອຍໄດ້ຣູ້ການປະເມີນຄວາມສ່ຽງກ່ຽວກັບເຣັດໃຫ້ນັກກິລາໄດ້ມີຄວາມປອດ ໄພໃນເວລາຝືກຊ້ອມ ແລະ ນັກກິລາຂອງຂ້ອຍໄດ້ມີຄວາມໝັ້ນໃຈທີ່ຈະເຣັດກິດຈະກຳກັບພວກເຣົາຢ່າງ ມີຄວາມປອດໄພໄດ້ດີ.

ໃນສະຖານະການຕອນນີ້ທີ່ມີພະຍາດລະບາດໂຄວິດ 19 ທຸກຄົນກໍ່ຮູ້ວ່າແມ່ນສະຖານະການທີ່ບໍ່ສາມາດອອກໄປນອກໄດ້ ແລະ ໃຫ້ຢູ່ຫ່າງກັນ. ໂຈອີ້ມີຄວາມຮູ້ສຶກກັງວົນຫລາຍກັບເລື່ອງນີ້ ແລະ ໃນນັ້ນລາວກໍ່ຍັງເຫັນ ເຖິງການຊ່ວຍເຫລືອຂອງສະຫະພັນຣັກບີ້ທີ່ໄດ້ແບ່ງປັນຂໍ້ມູນຂອງພະຍາດລະບາດນີ້, ສະບູ ແລະ ເຄື່ອງກວດອຸນຫະພູມ ແຈກຢາຍໃຫ້ແກ່ພະນັກງານທຸກຄົນ. “ຂ້ອຍຄິດວ່າມັນດີຫລາຍທີ່ເຖິງວ່າ ຈະມີເຫດການແຕ່ໃນຖານະທີ່ເປັນສະຫະພັນຣັກບີ້ທີ່ຂ້ອຍເຮັດວຽກຢູ່ນີ້ແມ່ນຍັງສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມ ເປັນຫ່ວງເປັນໃຍພະນັກງານທຸກຄົນ. ທາງຄອບຄົວຂອງຂ້ອຍກໍ່ດີໃຈນຳຂ້ອຍທີ່ມີວຽກເຮັດຄື ເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຄູຝຶກຍິງ ChildFund Pass It Back ແລະ ເພີ່ນໄດ້ບອກຂ້ອຍໃຫ້ຕັ້ງໃຈເຮັດວຽກເພາະມັນຈະເປັນຜົນດີ ແລະ ເປັນອານາຄົດທີ່ດີຂອງຂ້ອຍ.” ຕາມສະຖານະການນີ້ແມ່ນສະຫະພັນປະກາດໃຫ້ພະນັກງານເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານ ເປັນເວລາໜຶ່ງເດືອນປາຍ ທີ່ລາວໄດ້ໃຊ້ຊີວິດຢູ່ບ້ານ ແລະ ເຮັດວຽກໄປນຳ. ສຳລັບໂຈອີ້ ແມ່ນເຮັດວຽກຍາກຫລາຍໃນຕອນທຳອິດ ເພາະວ່າບ້ານລາວແມ່ນບໍ່ມີສະຖານທີ່ເຮັດວຽກ ແລະ ຄົນໃນ ຄອບຄົວ ກໍ່ວົນແຊວ ເຮັດໃຫ້ລາວເຮັດວຽກບໍ່ໄດ້. ໂຈອີ້ບອກວ່າ “ຂ້ອຍໄດ້ຊອກບ່ອນເຮັດວຽກທີ່ເປັນບ່ອນທີ່ຄອບຄົວ ຂ້ອຍນັ່ງຫລິ້ນນຳກັນທຸກວັນ ແລະ ຄອບຄົວກໍ່ເຂົ້າໃຈວ່າເວລາເຮັດວຽກແມ່ນບໍ່ສາມາດກວນໄດ້ ເພາະຂ້ອຍ ຈະບໍ່ມີສະມາທິເຮັດວຽກ.”

ສຳລັບການເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານ ສະຖານທີ່ແມ່ນສີ່ງທີ່ທ້າທາຍແລ້ວ ຍັງແມ່ນການສື່ສານທີ່ເປັນສີ່ງທີ່ທ້າທາຍ ເພາະ ການອະທິບາຍວຽກແມ່ນຍາກ ຍ້ອນບໍ່ສາມາດລົມໂຕຕໍ່ໂຕໄດ້ ແລະ ຢາກຖາມວຽກ ຕົວຢ່າງ: ຢາກບອກໃຫ້ເອື້ອຍແຫວນກວດຄອມໃຫ້ ຫລື ຢາກຖາມການຫລິ້ນຄອມແມ່ນ ຍາກຫລາຍ ເພາະລາວກໍ່ຢູ່ບ້ານຂອງລາວ ແລະ ໂຈອີ້ກໍ່ຢູ່ບ້ານ. ແຕ່ເອື້ອຍແຫວນກໍ່ໄດ້ອະທິບາຍວຽກ ຊ່ວຍໃຫ້ໂຈອີ້ເຂົ້າໃຈວຽກຫລາຍ ເຖິງວ່າສີ່ງທີ່ທ້າທາຍແມ່ນການສື່ສານກໍ່ຕາມ. ແຫວນທີ່ເປັນຜູ້ສອນວຽກບອກວ່າ ໂຈອິ້ເຮັດວຽກທີ່ເຂົ້າໃຈໄດ້ໄວ ມີການກະກຽມແຜນໄວ້ກ່ອນ ແລະ ໂຕໃດທີ່ໂຈອີ້ບໍ່ເຂົ້າໃຈແມ່ນແຫວນຈະຕື່ມໃຫ້. ຕົວຢ່າງແມ່ນ ການສຳພາດຄູຝຶກອາທິດທີ່ຜ່ານມາ ແມ່ນເຮົາໄດ້ຕັ້ງຄຳຖາມນຳກັນ ແລະ ແບ່ງກັນວ່າຈະຖາມໂຕໃດ, ຄຳຖາມໃດ  ທີ່ໂຈອິ້ບໍ່ຫມັ້ນໃຈຖາມ ເອື້ອຍແຫວນໄດ້ຊ່ວຍໃນການຖາມ. ສຳລັບການເຮັດວຽກຢູ່ ບ້ານມັນທ້າທາຍຢູ່ ແຕ່ມັນກະມີອັນດີ ຄື ການປັບຕົວໃຫ້ເຂົ້າກັບສະຖານະການທີ່ເກີດຂື້ນເລື້ອຍໆ ແລະ ອີກຢ່າງຫ້ອງການເຮົາແມ່ນມີການວາງແຜນໃຫ້ພະນັກງານປະຕິບັດວຽກ ມີແຜນຮອງຮັບສະຖານະການສຸກເສີນ ກ່ອນທີ່ຈະມີການລະບາດພະຍາດ Covid 19.  “ຂ້ອຍຮູ້ສຶກດີຫລາຍ ແລະ  ມີຄວາມກັງວົນຫນ້ອຍລົງເພາະ ສະຫະພັນຣັກບີ້ແມ່ນມີແຜນຮອງຮັບໄດ້ໄວໃຫ້ຕະຫລອດ ເພື່ອຣັບມືກັບການລະບາດພະຍາດ Covid 19 ຂ້ອຍເອງກໍ່ຮູ້ສືກອຸ່ນໃຈຫລາຍທີ່ໄດ້ເອຶ້ອຍແຫວນໃຫ້ຄຳແນະນຳ ແລະ ໄດ້ສອນການເຮັດວຽກໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້  ເຖີງວ່າຈະບໍ່ໄດ້ຢູ່ບ່ອນເຮັດວຽກນຳກັນແຕ່ພວກເຮົາກໍ່ໄດ້ມີການວາງແຜນເພື່ອເຮັດວຽກສຳພາດຄູຝືກໄດ້ ໂດຍການຕັ້ງກຸ່ມໃຫ້ແຕ່ລະຄູ່, ໄດ້ມີການສົນທະນາກັນ. ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ຮູ້ແຜນວຽກທີ່ທາງ ສະຫະພັນໄດ້ໃຊ້ແຜນສຸກເສີນເພື່ອຮັບມືກັບພະຍາດ Covid 19 ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຍັງມີວຽກເຮັດແຕ່ລະມື້. ຂ້ອຍກໍ່ບໍ່ມີຄວາມຫນ້າເບື່ອ ສາມາດໃຊ້ເວລາທີ່ຢູ່ບ້ານໄດ້ມາຮຽນຮູ້ການເຮັດວຽກເປັນຜູ້ນຳກຸ່ມຫລາຍຂື້ນ ແລະ ວຽກໃນສະຫະພັນຣັກບີ້”.

ຈາກການທີ່ສຳພາດໂຈອີ້ແມ່ນມີຄວາມເປັນຜູ້ນຳທີ່ເກີດຂື້ນຈາກການປ່ຽນຫນ້າວຽກ ແລະ ທັງແມ່ນຍ້ອນສີ່ງທີ່ລາວໄດ້ຮຽນຈາກໂຄງການ ChildFund Pass It Back ກໍ່ຄືທັກສະການແກ້ໄຂບັນຫາ ແລະ ເວລາທີ່ສຳພາດແມ່ນລາວສາມາດ ຕອບໄດ້ຢ່າງຫມັ້ນໃຈ ແລະ ມີແນວຄິດທີ່ດີກັບການປ່ຽນແປງ ທັງຫນ້າທີ່ເປັນຄູຝຶກ ແລະ ເປັນຜູ້ນຳ ພ້ອມທັງແມ່ນການເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານແມ່ນຍັງຕ້ອງການຊອກຫາຄວາມຮູ້ ແລະ ເຂົ້າໃຈກັບສະຖານະການທີ່ ປ່ຽນແປງ ທັງມີຄວາມຄິດທີ່ດີອີກດ້ວຍ. ເຊິ່ງບາງຄົນ ຫລື ຄົນທົ່ວໄປແມ່ນກັງວົນກັບພະຍາດລະບາດ ແລະ ບໍ່ເຮັດຫຍັງ, ບໍ່ສາມາດມີຄົນທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ຄຳປຶກສາ ແລະ ຊ່ອງທາງຂ່າວສານທີ່ຫນ້າເຊື່ອຖືໃຫ້ເບີ່ງ.

Anousone Sisomphou, also known as Joey, is 19 years old and he is studying Design during his first year at National University of Laos. He is a rugby player from Vientiane Tigers Club, the Captain of the DAC Lao U20s National Team and has also been a Champa Ban powered by ChildFund Pass It Back Coach for 2 years. Now he has been hired as a staff member of the Lao Rugby Federation in the position of Coach Group Leader for female coaches in Vientiane. As a Coach, Joey is paired with Soupati and is responsible for 4 U16 teams at 2 schools in Vientiane capital. His sessions are held weekdays in the evening after school.

Joey has shared his experience as a Coach and Coach Group Leader for female coaches. He said that these 2 tasks are very different and it has been a significant transition period for him. Being a Coach is about the sessions he delivers to his team: creating session plans, making schedules, and ensuring the players have fun. Now in his role as Coach Group Leader, he needs to take into account his fellow Coaches supporting them with their session plans and session deliveries, too. Joey thinks it is a good thing for him, even though the work increases, his skills and knowledge are increasing, too.

Joey said that these ‘two positions each have their own challenges. As a Coach, the main tasks are planning sessions and session delivery. At the site, there might be some players who miss the session or the field is not good to hold training. If this occurs, I have to manage the situation as it happens. In contrast, as a Coach Group Leader, I have to consider a lot of things, such as, figure out ways to help fellow Coaches to execute their task on monthly basis, and I have to learn to manage my work and time efficiently’. Joey learns to understand clearly what expectations the Coaches need to fulfil in order for their sessions to meet quality standards including player attendance at at least 75% of the sessions in one season. If players miss sessions, he needs to talk to the Coaches to figure out what kind of problems they are facing and support them in finding solutions. It is important to deliver quality sessions in order to maintain ChildFund Pass It Back standards.

The author also found out that the Coach who is paired with Joey, he also makes a change, too. Recently his paired coach has also become more committed to his job coaching rugby and life skills. He starts to call players more often to check their attendances. His paired coach observes how Joey copes with situation and how he treats the players and learns from this. Joey said that, ‘I am happy that I become a Coach Group Leader and it inspires and motivates my paired coach to work harder. By being in this position, it teaches me a lot about management skill and it helps me to understand deeper what are ChildFund Pass It Back program’s expectations. It teaches me to work with others in finding solutions for missing players in order to keep minimum of 75% player attendance throughout the season’. In addition to his job, Joey also uses this skill in his everyday life, too. He helps his brother create a fun atmosphere for players during the session and encourages to keep coming to the sessions. Joey also applies his management skills into his study by balancing time to do classwork, housework and spend time with his friends, so he can submit work to his teachers on time. 

Becoming a Coach Group Leader gave Joey an insight into LRF’s operational management and policies including rules and regulations against fraud, safeguarding policies, and gender inclusion.  Joey said that, ‘it is good that our Lao Rugby community includes many female players, which helps building confidence among females and encourage more females to exercise’.

Regarding safeguarding, Joey constantly applies safeguarding in his work, ‘There was a time that our usual field was taken. People came and played soccer in the field where we usually hold the sessions, so we needed to look for another place. That day we had to use a place near a grocery stand that grilled meat. When I did the risk assessment there were a lot of garbage and grilled sticks around the yard, which are shape and dangerous. So me and my paired coach led everyone in cleaning the yard before starting the session and made sure that there were no dangerous objects left to stab players’ feet. ‘I was glad and proud that I was able to do a risk assessment for my players by thoroughly checking the yard. I always try to work based on the LRF’s safeguarding policy and procedure, so young people who join the Champa Ban program can feel safe and want to come back again. Now safeguarding is my priority before delivering any sessions.’ 

During the Covid-19 endemic in Laos, everyone has to refrain from going out from home and practice social distancing. It is a difficult time for many people including Joey. Joey notices that the LRF cares about the community by distributing essential equipment and materials to relevant partners. ‘I think it was very good, it made me proud to be part of LRF and providing aid to people and offices in the community. My parents are also proud and happy with me that I still have work to do during this quarantine, they also remind me to keep going and work hard with LRF, because it will be good for my future’. As we shifted from working at office to working from home, it was a sudden change and it was difficult for Joey to adjust at the beginning because there were many people in his house. There were many noises and distractions that interrupt his work. ‘By solving this problem, I had to talk with my family to explain to them that, even though I’m at home, I really need to focus on my work. Then we created a private space where I could and there were less distractions during my working time’. 

In addition to the challenges in his home environment, communication was also a challenge for Joey. He used to speak to people face to face and he wasn’t used to communicating about work via virtual platforms. For example, Joey was not strong in computer skills. During lockdown, when he had problems or questions about working on his computer, he wanted Waen to help him but he couldn’t find a way to communicate or explain the situation clearly to her online. But Waen is very patient, she patiently listens and explains to Joey and suggests Joey to note all the points and questions that he doesn’t understand. Sometimes he sends his notes to her and Waen can check or correct them for him. The situation was frustrating at the beginning of Covid-19 pandemic, but fortunately LRF has partners who support LRF’s emergency plan and when Coaches or staff can keep working, it helps Joey feeling relieved. ‘I feel constantly better seeing we can create a response plan for the situation arising from COVID-19. It helps me feel calmer and when I see that our plans can be effective, I want to stay active and try to work as normally as possible even though everyone is working from home’.

From Joey’s interview, we learn that Joey has improve many skills through his new position and the experiences that he has with the Champa Ban powered by ChildFund Pass It Back program. Some of the main skills he has used are problem solving and leadership skills. Joey learns to see situations in positive ways. He learns to be confident and the author can recognize his confidence when interviewing him. Moreover, working from home also allows Joey to learn new ways of communicating, adapting himself to new situations and spending time productively at his home, too. By receiving accurate and reliable information from LRF, it helps easing Joey’s worry toward the crisis situation as well as maintain his mental well-being. He also tries to share only correct information to his friends and family. 

Humans of Lao Rugby: Kee

ຂຽນໂດຍ: ກຸ້ງ ມະໂນຊ້າ
Author: Koung Manosa

ກ່ອນກີ້ຈະໄດ້ເຂົ້າມາເຮັດວຽກຢູ່ສະຫະພັນລາວຮັກບີ້, ກີ້ ເຄີຍເປັນຄູຝຶກ ChildFund Pass It Back ມາກ່ອນ ແລະ ທັງເປັນນັກກິລາຣັກບີ້ທີມຊາດລາວ. ນອກຈາກນັ້ນ ກີ້ຍັງຫຼີ້ນຣັກບີ້ໃຫ້ກັບທີມ ສະໂມສອນ Vientiane Lions ອີກດ້ວຍ. ຫຼັງຈາກນັ້ນກີ້ ກໍ່ໄດ້ມາສະໝັກເປັນພະນັກງານຂອງສະຫະພັນລາວ ຮັກບີ້ເຕັມໂຕ ໃນຕຳແໜ່ງຜູ້ຊ່ວຍບໍລິຫານ ແລະ ການເງິນ ຕໍ່ມາຊ່ວງເດືອນ 4 ປີ 2020 ກີ້ໄດ້ປ່ຽນມາເປັນພະນັກງານບໍລິຫານແບບເຕັມໂຕ. ເປັນເວລາ 3 ປີແລ້ວທີ່ກີ້ໄດ້ເຮັດວຽກກັບສະຫະພັນຣັກບີ້ແຫ່ງຊາດລາວ.

ຜ່ານມາການເຮັດວຽກຂອງກີ້ຢູ່ຫ້ອງການ ມັນກໍ່ມີຫຼາຍຢ່າງທີ່ລາວໄດ້ຮຽນຮູ້ຈາກສີ່ງຕ່າງໆ ກ່ຽວກັບໜ້າວຽກໃໝ່ໆ ທີ່ບໍ່ເຄີຍເຮັດມາກ່ອນ ແລະ ໄດ້ປະສົບການຫຼາຍຢ່າງຈາກການທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳຕ່າງໆເຊັ່ນ: ການຮຽນເປັນກຳມະການໃນການແຂ່ງຂັນຣັກບີ້, ເຂົ້າຮ່ວມປະຊຸມຄູຝຶກ ແລະ ພະນັກງານ, ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການເຮັດກິດຈະກຳຂອງ ChildFund Pass It Back ແລະ ໄດ້ມີໂອກາດໄປແລກປ່ຽນຄວາມຮູ້ຢູ່ປະເທດອາເມຣິກາ. ກີ້ບອກວ່າ “ການເຮັດວຽກຢູ່ຫ້ອງການຕາມປົກກະຕິແລ້ວກໍ່ມີຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກເລັກໜ້ອຍສະເພາະຊ່ວງທີ່ມີການຈັດງານການແຂ່ງຂັນໃຫຍ່ໆ. ເພາະມັນຈະຕ້ອງໄດ້ກະກຽມເຄື່ອງທຸກໆຢ່າງໃຫ້ຄົບ ແລະ ລະອຽດເຊີ່ງໃຊ້ເວລາຫຼາຍມື້ໃນການກະກຽມງານໃຫຍ່ໆ ເວລາຄົນໃນງານ ຫຼື ຫົວໜ້າຕ້ອງການຫຍັງຕ້ອງກຽມພ້ອມ ແລະ ຫາມາໃຫ້ໄດ້.” 

ດັ່ງທີ່ເຮົາຮູ້ກັນຄືຊວງນີ້ມີການລະບາດຂອງພະຍາດ ໂຄວິດ-19, ການທີ່ຫ້ອງການຖືກປິດເຊື່ອວ່າທຸກຄົນກໍ່ຕ້ອງຕົກໃຈ ແລະ ກັງວົນກັບການເຮັດວຽກ ມັນກໍ່ອາດຈະບໍ່ສະດວກປານໃດເພາະທຸກຄົນຕ້ອງໄດ້ເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານ ໃຜມັນໂດຍການທີ່ບໍ່ໄດ້ພົບເຈີ ຫຼື ເຫັນຫນ້າກັນເລີຍການທີ່ເຮົາໄດ້ເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານມັນກໍ່ມີຂໍ້ລຳບາກໜ້ອຍໜຶ່ງ ມັນກະບໍ່ໂອເຄປານໃດມັນຍາກກັບການຈັດເອກະສານໄປເຊັນ ມັນເຮັດໃຫ້ວຽກຂ້ອນຂ້າງຊັກຊ້າຕ້ອງໄດ້ເລື່ອນ ມື້ອອກໄປເລື້ອຍໆ. ການເຮັດວຽກຂອງກີ້ໄດ້ປ່ຽນແປງໄປຄືການສົ່ງວຽກກໍ່ຕ້ອງໄດ້ສົ່ງໃຫ້ຫົວໜ້າກວດຕະຫຼອດ, ບາງຄັ້ງອິນເຕີເນັດທາງບ້ານຊ້າ ການປະສານງານກໍ່ຕິດຂັດໄປນຳ, ເວລາມີການປະຊຸມກໍ່ຕ້ອງປະຊຸມຜ່ານໂປຮແກຮມ ເຊີ່ງການສົນທະນາກໍ່ຍາກ ບາງຄົນບໍ່ເຂົ້າໃຈ, ບາງຄັ້ງກໍ່ມີສຽງແຊ້ກ ເຮັດໃຫ້ການສົນທະນາບໍ່ຊັດເຈນ. ເຊີ່ງຕ່າງຈາກການເຮັດວຽກຢູ່ຫ້ອງການຫຼາຍ. ການເຮັດວຽກຢູ່ຫ້ອງການ ມີໝູ່ຄູ່ຫຼາຍຄົນ ການລົມວຽກສະດວກກ່ອນ, ເວລາຢາກໄດ້ຂໍ້ມູນຫຍັງກໍ່ພຽງຍ່າງໄປຫາກັນ ແລະ ເຊັນເອກະສານກໍ່ຍ່າງໄປເຊັນ, ສົນທະນາວຽກສະດວກກ່ອນ ເພາະໄດ້ລົມກັນຢູ່ຕໍ່ໜ້າ ແລະ ເອົາຂໍ້ມູນວຽກຕ່າງໆໄດ້ງ່າຍ.

ກີ້ບອກວ່າ “ຊວງພະຍາດໂຄວິດ-19 ລະບາດແຮງ ຂ້ອຍກໍ່ຮູ້ສຶກຍ້ານບໍ່ກ້າທີ່ຈະອອກໄປໃສເລີຍ ເພາະມັນເປັນພະຍາດທີ່ບໍ່ສາມາດແນມເຫັນ ຫຼື ຮູ້ໄດ້ເລີຍວ່າໃຜຕິດ ຫຼື ບໍ່ຕິດ ເປັນຫ່ວງຄົນໃນຄອບຄົວ, ບໍ່ກ້າໃຫ້ໃຜມາຫາຄືແຕ່ກ່ອນ. ເຮັດອັນໃດກໍ່ລະແວງໄປໝົດ ແມ້ແຕ່ການຢູ່, ການກິນຕ້ອງພາຍາຍາມເບີ່ງຄວາມສະອາດດີໆ. ການທີ່ໄດ້ເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານທາງຄອບຄົບກໍ່ເຫັນດີປອດໄພໄວ້ກ່ອນ. ການເຮັດວຽກຂອງຂ້ອຍກໍ່ຄືເຮັດ ວຽກປົກກະຕິ 8:30-17:00 ຕາມໂມງເຮັດວຽກ  ປະຕິບັດຄືກັບການເຮັດວຽກຢູ່ຫ້ອງການ.” ນັ້ນແມ່ນຄວາມຮູ້ສຶກຂອງກີ້ໃນຊ່ວງທີ່ມີພະຍາດລະບາດ ລາວໄດ້ປັບຕົວໂດຍການເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານ ແລະ ຈັດສັນເວລາເຮັດວຽກໃຫ້ເໝາະສົມທີ່ສຸດ.

ນອກຈາກນີ້ຍັງມີຄວາມທ້າທາຍສຳລັບກີ້ການເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານຄື: “ຈາກທີ່ເຄີຍເຮັດວຽກຢູ່ຫ້ອງການກັບກາຍມາ ເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານໃຊ້ເວລາຢູ່ແຕ່ບ້ານມັນກໍ່ຈະໜ້າເບື່ອເລັກໜ້ອຍ ແຖມຍັງຄຽດກັບໜ້າວຽກໃໝ່ໆ ແລະ ບໍ່ຮູ້ວ່າ ໂຄວິດຊິໝົດໄປມື້ໃດ, ຕ້ອງໄດ້ເລື່ອນວຽກອອກໄປຮອດມື້ໃດ ເພາະຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບພະຍາດມັນກໍ່ບໍ່ແນ່ນອນ ແລະ ການເຮັດວຽກຂອງຂ້ອຍກໍ່ຕ້ອງເລື່ອນອອກໄປນຳ. ເຮັດວຽກໃນຊວງນີ້ກໍ່ຈະບໍ່ສະດວກປານໃດ ເຊື່ອວ່າຫຼາຍໆຄົນກໍ່ຕ້ອງຄິດແບບນີ້ເຊັ່ນກັນ.” ນັ້ນແມ່ນສິ່ງທ້າທາຍທີ່ກີ້ໄດ້ພົບວ່າການເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານອາດມີຄວາມໜ້າເບື່ອເກີດຂື້ນ ແລະ ມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບສະຖານະການຂອງພະຍາດລະບາດ. ແຕ່ກີ້ຍັງມີວິທີການເຮັດວຽກທີ່ດີຄືປະສານງານກັບຫົວຫນ້າດ້ວຍການອັບເດດຂໍ້ມູນລົງໂປແກມເບດແຄ້ມແຕ່ລະມື້. ເພາະຢູ່ເບດແຄ້ມມີລາຍລະອຽດຄົບຖ້ວນທັງວັນ, ເວລາ ແລະ ມື້ທີ່ຈະສົ່ງວຽກ. ເວລາໄດ້ຂໍ້ມູນຫຍັງມາ ກີ້ກໍ່ຈະໂພດສ໌ຢູ່ເບດແຄ້ມໃຫ້ຫົວໜ້າຮູ້ ແລະ ກັບເພື່ອນຮ່ວມງານກໍ່ເຊັ່ນດຽວກັນຄືຈະຕິດຕໍ່ຫາກັນຜ່ານທາງ: ການສົ່ງຂໍ້ຄວາມຜ່ານ Facebook, Whatsapp, Basecamp ແລະ ອີເມວ. ກໍ່ລະນີຕິດຕໍ່ຫາບາງຄົນບໍ່ໄດ້ ກີ້ເອງກໍ່ຈະຕິດຕໍ່ຫາຜູ້ນຳຂອງເຂົາເຈົ້າເພື່ອບອກໜ້າວຽກ ທີ່ກີ້ຢາກໄດ້ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າກະກຽມໄວ້ໃຫ້. ເຖິງການເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານຈະມີຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກບາງຢ່າງແຕ່ກໍ່ຍັງມີຂໍ້ດີຢູ່ ການເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານສະດວກສະບາຍອີກແບບຄື: ບໍ່ໄດ້ເດີ່ນທາງໄກ ມີແຕ່ເຮັດວຽກຢູ່ບ່ອນເກົ່າ, ບໍ່ເສຍເວລາໃນການເດີ່ນທາງ ເວລາຢາກໄດ້ຂໍ້ມູນຫຍັງກໍ່ມີແຕ່ໂທລົມ ຫຼື ສົ່ງລາຍລະອຽດໃຫ້ ກັນຢູ່ເບດແຄ້ມເຮົາເອງ.

ສຳຫຼັບຊ່ວງພະຍາດໂຄວິດລະບາດນີ້ ກີ້ເອງກໍ່ມີວິທີແກ້ໄຂ ແລະ ຮັບມືກັບມັນຄື “ຂ້ອຍພາຍາຍາມຢູ່ບ້ານບໍ່ ອອກໄປໃສ, ເວລາຈັບສີ່ງຂອງນຳຄົນອື່ນແລ້ວ ຕ້ອງຮີບລ້າງມືໃສ່ສະບູ່ໃຫ້ສະອາດ ແລະ ໃສ່ໜ້າກາກອານາ ໄມທຸກຄັ້ງເວລາຢູ່ຕໍ່ໜ້າຜູ້ຄົນ.” ເພື່ອຄວາມປອດໄພຂອງໂຕເອງ ແລະ ທຸກໆຄົນໃນປະເທດເຮົາຄືບໍ່ຢາກໃຫ້ ທຸກຄົນໄປໃສ, ຢາກໃຫ້ທຸກຄົນຢູ່ແຕ່ບ້ານ ຖ້າຈຳເປັນໄດ້ອອກໄປຄວນພົກເຈວລ້າງມື ແລະ ໃສ່ໜ້າກາກອານາ ໄມພ້ອມ, ຢູ່ບ້ານກໍ່ເຊັນດຽວກັນ ໝັ່ນລ້າງມືໃສ່ສະບູຕະຫຼອດ, ຢູ່ກິນໃຫ້ສະອາດ ຮັກສາຄວາມສະອາດຂອງໂຕເອງ ແລະ ຊ່ວງປີໃໝ່ກໍ່ເຊັນດຽວຢາກໃຫ້ຫຼີ້ນປີໃໝ່ຢູ່ບ້ານ ຢູ່ກັບຄອບຄົວປະຕິບັດຕາມລະບຽບຂໍ້ກຳນົດຂອງ ລັດຖະບານ ແລະ ກົດລະບຽບຂອງປະທານສະຫະພັນກິລາລາວຣັກບີ້ຂອງເຮົາໄດ້ວາງອອກຢ່າງເຂັມງວດ.

ເຫັນໄດ້ວ່ານັບແຕ່ຊ່ວງພະຍາດໂຄວິດ-19 ລະບາດນີ້ ມັນໄດ້ປ່ຽນແປງຫຼາຍໆຢ່າງຈາກຊີວິດປະຈຳວັນຂອງກີ້ ຄືແຕ່ກ່ອນໄດ້ເດີ່ນທາງໄປເຮັດວຽກຢູ່ຫ້ອງການ ແຕ່ຕອນນີ້ໄດ້ເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານແທນ, ອອກໄປໃສມາໃສກະບໍ່ ໄດ້, ຕື່ນມາກໍ່ໄດ້ເຮັດວຽກແຕ່ຢູ່ບ້ານເຊີ່ງໄປໃສບໍ່ໄດ້ເລີຍ ແລະ ອັນຫຼັກໆຄືກີ້ບໍ່ໄດ້ໄປຊ້ອມນຳໝູ່ ມີແຕ່ໄດ້ຊ້ອມ ເອງຢູ່ບ້ານ ຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ເຂົາເຈົ້າແນະນຳມາ. ແຕ່ເຖິງຈະມີພະຍາດໂຄວິດ-19 ລະບາດ ແຕ່ກີ້ກໍ່ຍັງສາມາດ ເຮັດທຸກຢ່າງໄດ້ປົກກະຕິໝົດ, ບໍ່ວ່າຈະການເຮັດວຽກ ຫຼື ຊ້ອມກິລາຂອງກີ້ເອງ. ລາວສາມາດເຮັດຢູ່ບ້ານໄດ້ ໂດຍທີ່ບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງອອກໄປນອກ ເພາະມັນບໍ່ປອດໄພ. ສຸດທ້າຍນີ້ໄດ້ແຕ່ຫວັງວ່າຂໍໃຫ້ພະຍາດໂຄວິດ-19ນີ້ ໝົດໄປໄວໆ ແລະ ຂໍໃຫ້ທຸກຄົນປອດໄພຈາກຊວງວິກິດເຫຼົ່ານີ້ດ້ວຍຄຳເວົ້າທີ່ວ່າ : ”ຮ່ວມມືກັນຢູ່ບ້ານຢ່າງ ປອດໄພ ເພື່ອຢຸດ Covid-19”.

Kee was a former ChildFund Pass It Back coach, and a national rugby player as well as a club rugby player from Vientiane Lions. Later the LRF announced the administration and finance assistant vacancy position so Kee applied for it. She then becomes a full-time administration and finance officer in April 2020. Kee has been working with LRF for 3 years now.

Since Kee switched from an ordinary player to office and operational work, she has learnt many new things, such as, the referee skill, the operational work: coach meeting and staff meeting, the experiences she had from operating the ChildFund Pass It Back program and the exchange program she has been to the United States. Kee said, ‘The work is quite challenging especially during the time we have big event like big competition because there are a lot of things to prepare and complete before the big event is held. And even during the day of event, if anyone or the manager needs anything, we have to always standby, be prepared and respond to that’. 

As we all know, in response to Covid-19 many offices and institutions are closed which I am sure many are shocked and afraid of losing jobs. For Kee, to work from home is somehow inconvenient because it is slow and it delays her work. Previously she could just walk to her colleagues and her bosses when she needed to pass the documents or had their signatures. But now she has to communicate through online platform, everything needs to rely on internet and virtual contact. Sometimes it takes days for people to get back to her with what she wants and she couldn’t concentrate in virtual group meeting, as internet troubles happens sometimes. 

Kee said that, ‘during the Covid-19 outbreak, I am very scared to go out anywhere and I ask people not to come and visit my family during this time, because I cannot know if he or she is not Covid-19 infected/carrier. I keep myself clean, washing my hands and work from home. I will be standby and work on computers and mobile phone from home from 8:30-17:00, just as when it was normal’. Kee tries to manage her time for working from home during this tough time.

In addition to that, there are some challenges for Kee to work from home. ‘It is quite boring to work from home, plus, I feel stressed with the new tasks I am assigned, and I feel anxiety of the uncertain situation as the government just announced to extend the lockdown and for not knowing that how long will the Covid-19 last, when can I work at the office with other people. These days my work is not so convenient and I am sure many people would be as struggle as me’. Despite the challenge, Kee still manages to do her tasks well. She updates the information into Basecamp daily, and her boss could check and follow-up with her work and her assignments. When she gets new information, she will update everyone via Basecamps, Facebook, Whatsapps and emails. When she cannot reach people by text, she will call them to make sure that the information is shared in time and to have the work flow as much the same as possible. Furthermore, working from home can also have pros for Kee. She doesn’t need to travel to work, which could save her time and money. And whenever she needs something, she can communicate with them via call, and have the detail from BaseCamp later.

In response to Covid-19, Kee shared about her practice that, ‘I try to stay home, wash my hands as often as possible and wear mask every time I go out’. To keep yourself and everyone safe the author would like to ask everyone to stay home. Go out only when it is necessary. When you have to go out, please wear a mask and have sanitizer gel in your back to keep your hands clean. Wash hands and stay hygiene when you are at home. Please follow the government decree in combat to Covid-19, and spend time with family at home during Lao New Year’s. 

Covid-19 has huge impact to the routine we have, including Kee. Her life has changed, from working at the office to working from home. From hanging out anytime she wants to always stay at home and she couldn’t meet and play rugby with her friends. Even after the situation gets better and the lockdown is lifted, the author anticipate that we couldn’t have our ‘normal life’ as we used to have so soon, either the working and rugby training norms. Last but not least, the author hopes Covid-19 would end soon and hope everyone to stay safe through this crisis by following what they had it that ‘everyone stays home to stop Covid-19’.

Humans of Lao Rugby: Maniorn

ໃນຊວ່ງນີ້ເປັນຊ່ວງວິກິດຂອງພະຍາດໂຄວິດ 19 ເຊິ່ງເປັນພະຍາດທີ່ອັນຕະລາຍຫຼາຍ. ມັນເຮັດໃຫ້ຂອ້ຍຕົກໃຈເຊິ່ງຂອ້ຍເອງກໍເປັນສວ່ນໜຶ່ງເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມີການເເຜ່ເຊື່ອລະບາດ: ຂອ້ຍຢູ່ບ້ານ ຮູ້ສຶກວ່າພະຍາດໂຄວິດ 19 ນີ້ເຮັດໃຫ້ຂອ້ຍໄດ້ຢູ່ນຳຄອບຄົວຫຼາຍຂຶ້ນ, ອານາໄມບ້ານໃຫ້ສະອາດ ເເລະ ປອດໄພ. ມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຈັດການກັບທຸກຢ່າງໄດ້. ນີ້ເເມ່ນຂໍ້ດີຂອງພະຍາດໂຄວິດເເຕ່ມັນກໍ່ມີຂໍ້ເສຍ ຄື ຂອ້ຍບໍ່ສາມາດອອກໄປເຮັດວຽກ, ອອກໄປສອນອອກໄປຮຽນໜັງສື, ອອກໄປຊອ້ມຕາມປົກກະຕິໄດ້. ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍລໍາບາກໃນການອອກໄປໃສ, ເເຕ່ຂ້ອຍກໍຢາກອອກກຳລັງກາຍຕາມທີ່ທຸກໆມື້ຂອງຂ້ອຍ. ຂອ້ຍຕອ້ງຊວ່ຍໝູ່ໄປອອກກຳລັງກາຍທຸກມື້ ເວລາ 5 ໂມງແລງ ເເມ່ນເວລາໄປຊອ້ມ. ເເຕ່ກອ່ນ 5 ໂມງແລງຂອ້ຍຕອ້ງລ້າງຖວ້ຍ, ໜຶ້ງເຂົ້າເເລ້ວ ຂ້ອຍກໍໄປຊ້ອມ. ຫລັງຈາກຊອ້ມເເລ້ວຂ້ອຍກໍຕອ້ງກັບບ້ານມາເເຕ່ງກິນໃຫ້ເເມ່ທຸກມື້. ຫນັງສືທີ່ເຄີຍຂຽນຢູ່ໂຮງຮຽນ, ຂ້ອຍກໍ່ຕ້ອງຮຽນຢູ່ບ້ານທຸກມື້ ນີ້ຄືທຸກໆມື້ທີ່ຂອ້ຍເຮັດໃນຂະນະທີ່ມີເຊື່ອພະຍາດໂຄວິດ 19. ການປ່ຽນແປງນີ້ໄດ້ສອນໃຫ້ຂ້ອຍສາມາດປັບຕົວເຂົ້າກັບສະຖານະການ, ຈັດການເວລາຂອງຂ້ອຍ ແລະ ຄົ້ນຫາສິ່ງໃໝ່ໆໃນຊິວິດປະຈຳວັນທີ່ຜ່ານມາໃນຊ່ວງກັກໂຕຢູ່ເຮືອນ. ນອກເໜືອຈາກການບໍລິຫານເວລາ, ມັນໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ຂ້ອຍຝຶກສຸຂະອະນາໄມ ແລະ ເຕືອນຕົນເອງໃຫ້ອານະໄມເຮືອນຂອງຂ້ອຍສະເໝີ.

Covid-19 is a severe infectious disease and it’s happening around the world. During the Covid crisis in Laos, I contributed to the community by staying at home to keep myself and family safe. I feel like Covid-19 has helped me to spend more time with my family, doing household chores, tidying my house, and cleaning fully. Apart from these positives, Covid-19 also hit me hard in some ways. I miss going to work, coaching my teams, and going to rugby practice. I want to go out and exercise but I cannot go anywhere because of the COVID. My routine has changed; I used to help my mom clean the dishes and cook the rice, then go to practice rugby with friends at 5pm, and afterwards come back to cook dinner with my mom, but now that has changed. I used to go to school everyday to study, but now I have to study at home everyday. This change has taught me to adapt myself to the situation, manage my time, and find new routines that help me through. Besides time management, it has helped me to practice hygiene and remind myself to always keep my home clean. #HOLR

Humans of Lao Rugby: Bao Chang

ຂຽນໂດຍ: ສີ ເລົ່າ
Author: Ms. Si Lor

ນາງ ເບົ້າຈັ້ງ ຈືສຶ ເປັນນັກກິລາສະໂມສອນຊຽງຂວາງ ເຊິ່ງລາວຢູ່ ແຂວງຊຽງຂວາງ. ລາວເຄີຍເປັນຄູຝືກ ChildFund Pass It Back ຮັບຜິດຊອບສອນນັກກີລາຣັກບີ້ຢູ່ຊຽງຂວາງຈຳນວນ 4 ທີມ ເປັນເວລາ 4 ປີແລ້ວ. ລາວຮູ້ຈັກກິລາຣັກບີ້ຈາກການເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳຂອງ ChildFund Pass It Back ໂດຍການເປັນນັກກິລາ ແລະ ມັກກິລາຣັກບີ້ເພາະຊ່ວຍໃຫ້ລາວພັດທະນາຕົນເອງ ແລະ ພັດທະນາເດັກໃນຊຸມຊົນຂອງລາວ. ນອກຈາກນີ້ເບົ້າຈັ້ງຍັງເປັນນັກກີລາຫຼີ້ນຕຳຂອງສະໂມສອນຊຽງຂວາງ. 

ໃນຊ່ວງພະຍາດ ໂຄວິດ-19 ນີ້ ຢູ່ໃນແຂວງຊຽງຂວາງ, ໄດ້ປະຕິບັດຕາມມາດຕະການຂອງລັດຖະບານໃຫ້ກັກຕົນເອງຢູ່ໃນບ້ານ, ລ້າງມືໃສ່ສະບູ, ອອກຈາກບ້ານຕ້ອງໃຊ້ຜະອັດປາກ, ພະນັກງານທຸກຄົນຕ້ອງໄດ້ເຮັດວຽກຢູ່ບ້ານຢູ່ເຮືອນຂອງຕົນເອງເພື່ອປ້ອງກັນໂຄວິດ-19. ສະພາບຂອງນັກກີລາສະໂມງສອນໃນຊ່ວງນີ້ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍໃນການຝຶກຊ້ອມຫຼາຍຄື: ທຸກຄົນຕ້ອງໄດ້ຝຶກຊ້ອມເອງຢູ່ບ້ານ. ບາງຄົນກໍຊ້ອມ ບາງຄົນກໍບໍ່ຊ້ອມ ບາງຄົນກໍບໍ່ມີເວລາວ່າງທີ່ຈະຊ້ອມ ເພາະເຂົາຕ້ອງໄດ້ໄປນອນຢູ່ໄຮ່ຢູ່ນາເພື່ອຊ່ວຍວຽກພໍ່ແມ່. ຈື່ງເຮັດໃຫ້ເກິດຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຕໍ່ສະໂມສອນຊຽງຂວາງເພາະຊ່ວງນີ້ມີພະຍາດລະບາດ ຈື່ງເຮັດໃຫ້ທຸກຄົນໃນທີມບໍ່ໄດ້ຊ້ອມນຳກັນເປັນທີມ. 

ສຳລັບເບົ້າຈັ້ງລາວໄດ້ເລົ່າວ່າ “ຂ້ອຍຮູ້ສືກວ່າການທີ່ຜູ້ຍິງອອກກຳລັງກາຍຢູ່ເຮືອນມັນເປັນເລື່ອງປົກກະຕິ ເພາະວ່າຜູ້ຍິງທຸກຄົນອອກກຳລັງກາຍບໍ່ໄດ້ມີເວລາຈຳກັດ ເຖິງວ່າຊ່ວງນີ້ຈະເປັນຊ່ວງທີ່ອັນຕະລາຍ ແຕ່ພວກເຮົາທຸກຄົນກໍ່ສາມາດຊ້ອມຢູ່ເຮືອນກໍ່ໄດ້ ບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງຊ້ອມຢູ່ເດີ່ນ ຫຼື ຊ້ອມກັບຫຼາຍໆຄົນ ເພາະການອອກກຳລັງກາຍຊ່ວຍໃຫ້ຮ່າງກາຍມີຄວາມແຂງແຮງ, ມີສຸຂະພາບທີ່ດີ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຮ່າງກາຍມີຄວາມຕ້ານທານດີ. ຂ້ອຍໄດ້ມີການແລ່ນ, ໂປ້ມດິນ, ສະຄັວດ ມັນສາມາດເຮັດໃຫ້ສຸຂະພາບແຂງແຮງດີ. ການຈັດເວລາຂອງການອອກກຳລັງກາຍມື້ລະ 1 ຊົ່ວໂມງ ຫຼື 30ນາທີ ຕໍ່ມື້ຂອງການຊ້ອມອອກກຳລັງກາຍຢູ່ບ້ານ.” ການອອກກຳລັງກາຍຢູ່ບ້ານເປັນສີ່ງສຳຄັນຢ່າງໜື່ງ ເພາະວ່າມັນປອດໄພຕໍ່ທຸກຄົນ. ຊ່ວງນີ້ກໍ່ເປັນຊ່ວງທີ່ມີພະຍາດລະບາດເຮົາບໍ່ຄວນນອນຢູ່ບ້ານລ້າໆ ແຕ່ວ່າເຮົາຄວນອອກກຳລັງກາຍທຸກມື້ມັນຈະມີຜົນດີຫຼາຍຢ່າງຄື: ມີສຸຂະພາບດີແລະແຂງແຮງ ແລະ ມີຄວາມຕ້ານທານຕໍ່ໂລກໄພໄຂ້ເຈັບ ເຮັດໃຫ້ທຸກຄົນມີຄວາມແຂງແຮງ. 

ແຕ່ການຝືກຊ້ອມຢູ່ເຮືອນໃນຊ່ວງນີ້ຂອງເບົ້າຈັ້ງຍັງມີຄວາມທ້າທາຍ ລາວບອກວ່າ “ບາງຄັ້ງການອອກກຳລັງກາຍຢູ່ບ້ານມັນກໍ່ມີຄວາມຍາກ ເພາະວ່າຊ່ວງນີ້ເປັນຊ່ວງອັນຕະລາຍຫຼາຍ. ໂຮງຮຽນໄດ້ພັກ ສະນັ້ນຂ້ອຍຕ້ອງໄດ້ໄປນອນຢູ່ໄຮ່ເພື່ອຊ່ວຍວຽກຄອບຄົວອີກ. ດັ່ງນັ້ນຈື່ງເຮັດໃຫ້ການຊ້ອມຂອງຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ຊ້ອມປົກກະຕິ ແຕ່ຂ້ອຍພະຍາຍາມຫາເວລາທີ່ວ່າງເພື່ອຝຶກຊ້ອມ. ຄົນໃນຄອບຄົວຂອງຂ້ອຍມີຄວາມພາກພູມໃຈທີ່ຂ້ອຍເປັນຜູ້ຍິງທີ່ມີຄວາມແຂງແຮງກວ່າຜູ້ຍິງທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງ. ພວກເຂົາເຂົ້າໃຈເຖິງສີ່ງທີ່ຂ້ອຍມັກ ແລະ ຂ້ອຍຢາກເຮັດ.”  ເຖິງເບົ້າຈັ້ງ ຈະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍໃນການຝຶກຊ້ອມເພາະວ່າໂຮງຮຽນກໍພັກ ລາວກໍໄດ້ໄປນອນຢູ່ໄຮ່ ເຮັດໃຫ້ລາວບໍ່ມີເວລາທີ່ຈະມາຊ້ອມເຕັມທີ່. ແຕ່ລາວກໍຍັງພະຍາຍາມຫາເວລາເພື່ອໄດ້ອອກກຳລັງກາຍ ແລະ ເພື່ອສຸຂະພາບແຂງແຮງທີ່ດີຜູ້ຍີງທຸກຄົນສາມາດອອກກຳລັງກາຍໄດ້ຄືກັນ.ອາດມີບາງຄົນໃນຊຸມຊົນບໍ່ເຂົ້າໃຈເຖິງການອອກກຳລັງກາຍຂອງລາວ ເຊິ່ງເບົ້າຈັ້ງເລົ່າວ່າ “ເວລາທີ່ຂ້ອຍຊ້ອມພວກເຂົາມັກເວົ້າໃຫ້ຂ້ອຍວ່າ ‘ເປັນຜູ້ຍິງເຮັດແບບນີ້ບໍ່ດີ ເຈົ້າບໍ່ແມ່ນຜູ້ຊາຍ ເຈົ້າຄວນເຮັດວຽກຢູ່ແຕ່ໃນເຮືອນ ບໍ່ແມ່ນອອກກຳລັງກາຍ ຄວນເຮັດວຽກໃນເຮືອນບໍ່ແມ່ນມາຊ້ອມເຮັດແບບນີ້ ແລະ ຖ້າເຮັດແບບນີ້ຈະຕິດພະຍາດໄດ້ດີ.’ ດັ່ງນັ້ນຂ້ອຍກໍ່ເລີຍອະທີບາຍໃຫ້ພວກເຂົາເຂົ້າໃຈວ່າການອອກກຳລັງກາຍບໍ່ແມ່ນວ່າມີແຕ່ຜູ້ຊາຍເຮັດໄດ້ ແຕ່ຜູ້ຍິງກໍ່ສາມາດອອກກຳລັງກາຍໄດ້ຄືກັນບໍ່ວ່າເວລາໃດກໍ່ຕາມ ເພາະຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ອອກໄປໃສ ຊ້ອມຢູ່ເຮືອນ ແລະ ການອອກກຳລັງກາຍສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຍິງມີຄວາມແຂງແຮງ ແລະ ສຸຂະພາບດີ. ຂ້ອຍບໍ່ຮູ້ວ່າການອອກກຳລັງກາຍຂອງຂ້ອຍໃນຕອນນີ້ຈະສາມາດເປັນແຮງຈູງໃຈໃຫ້ກັບຄົນອື່ນໃນຊຸມຊົນໄດ້ ຫຼື ບໍ່, ແຕ່ເວລາຂ້ອຍຊ້ອມມີໝູ່ຢູ່ບ້ານມັກມາແລ່ນນຳ ແລະ ຊ້ອມນຳຂ້ອຍ. ຫຼັງຈາກນັ້ນພວກເຂົາໄດ້ເຂົ້າໃຈເຖິງການອອກກຳລັງກາຍວ່າຖ້າເຮົາອອກກຳລັງກາຍຫຼາຍຈະເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຮ່າງກາຍທີ່ດີກວ່າຄົນທີ່ບໍ່ໄດ້ອອກກຳລັງກາຍ.”

ເຮົາສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າເບົ້າຈັ້ງໄດ້ມີການການທີ່ເຮົາອອກກຳລັງກາຍຢູ່ບ້ານເຮັດໃຫ້ລາວມີສຸຂະພາບທີ່ດີ ແລະ ແຂງແຮງ. ລາວສາມາດເຮັດໃຫ້ຄົນອື່ນມາຫັນມາອອກກຳລັງກາຍຄືກັນກັບລາວໄດ້ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຫຼາຍຄົນມີຄວາມແຂງແຮງໄດ້ຄືກັນ.ເຖິງວ່າຊ່ວງນີ້ມັນຈະມີອຸປະສັກຫຼາຍຢ່າງ ລາວກໍສາມາດຊ້ອມຢູ່ບ້ານ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຄົນໃນຊຸມຊົນສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າເຖິງລາວຈະເປັນຜູ້ຍິງ ແຕ່ກໍ່ມີສຸຂະພາບດີ ແລະ ແຂງແຮງຄືກັນກັບຜູ້ຊາຍ. ປະສົບການຂອງເບົ້າຈັ້ງແມ່ນແບບຢ່າງທີ່ດີຕໍ່ກັບຜູ້ຍີງທີ່ຢາກອອກກຳລັງກາຍ ເພາະຫຼາຍຄົນອາດຄິດວ່າຜູ້ຍີງບໍ່ຄວນອອກກຳລັງກາຍຄືຜູ້ຊາຍ. ແຕ່ປະສົບການນີ້ຈະຊ່ວຍໃຫ້ຜູ້ຍີງຮູ້ວ່າການອອກກຳລັງກາຍເຮັດໃຫ້ສຸຂະພາບແຮງແຂງ ຖ້າວ່າມີຄວາມມັກຮັກກໍ່ສາມາດອອກກຳລັງກາຍໄດ້ຄືກັນກັບຜູ້ຊາຍ. ຄົນໃນຊຸມຊົນຄວນໃຫ້ກຽດກັບຜູ້ຍີງທີ່ເຂົາເຈົ້າເຮັດໃນສີ່ງທີ່ເຂົາມັກ, ຄວນສະໜັບສະໝູນ ຫຼື ໃຫ້ກຳລັງໃຈເພື່ອໃຫ້ຜູ້ຍິງມີຄວາມເຂັ້ມແຂງ, ສຸຂະພາບທີ່ດີ ແລະ ແຂງແຮງ.

Bao Chang Cheu Seu is a contact rugby player from the Xieng Khouang Rugby Football Club who lives in a rural district of the province.  She first joined ChildFund’s Pass It Back program as a player many years ago.  She became a Champa Ban powered by ChildFund Pass It Back Coach that was responsible for four rugby teams for four years. She loves rugby because it is a sport that enables her to learn new skills and evolve as a rugby player as well as provide the same opportunities for the children in her community who participate in the club. 

During the time COVID-19 was spreading in Laos, the national lockdown decree was enforced in her District. Everyone had to stay at home, wash their hands with soap as often as possible, and wear a mask every time they went outside.  The Lao Rugby Federation staff were also required to work from home in order help slow the spread of the virus and keep everyone safe and healthy. It was difficult and challenging for rugby players in the club because no group training or practice sessions were allowed.  Everyone had to work out individually at home.  Some players did work out; some didn’t; and some are not able to because they have to help the family with farming or stay overnight at the rice field. 

 On the topic of female exercise at home, Bao Chang said, “Personally, I think it is normal to exercise at home, especially during this time when everyone has plenty of time to work out, stay strong, and keep themselves healthy. And there’s no pressure about timing. For me, I manage to run around the village and do pushups and squats at home for about one hour a day.   Exercise is a good way to maintain physical activity and enhance mental wellbeing during this difficult time.”

But it is not as easy as it seems for Bao Chang.  Although the school is currently closed, she still needs to help her family with farming. Some days, she needs to stay in a hut in the rice field.  On those days, she is not able to complete her daily workout. In addition, when she goes out for a run around the village, many people do not understand why she is running and criticize what she is doing. Whenever I go out for a run, they will say, “You are a girl.  You’re not supposed to do this like the boys do. You should stay home and do the housework. You will get infected with the virus if you keep coming out to exercise like this.”   

 So it’s necessary to explain to them what I am doing. I do not go out for unnecessary things.  I mostly workout at home.  It is okay for a girl like me to exercise because it helps maintain physical and mental wellbeing. Plus, when I go for a run around the village, I still practice the social distancing. I am not sure if I could inspire other people to exercise by what I am doing, but every time that I go out for a run, my friends in the village will come out and join me and practice fitness training with me while still staying 2 metres apart so we all stay healthy.  They understand that exercise can keep them more active and healthier than others who don’t exercise.

Exercise at home can help Bao Chang maintain her physical fitness and health. She encourages people in her community to come out and exercise.  She promotes healthy behavior in her community. Even though the COVID-19 restrictions can be troublesome and onerous, we can make it through by maintaining our physical and mental health. It may be challenging for Bao Chang to exercise routinely in her community, but she is trying to help others understand that females should be able to do what they want and need to do to keep them healthy, the same as males do. If other females want to exercise, people should respect this desire and support everyone to maintain strength and health and continue to be a contributing member in the community, regardless of their gender. #quarantinestories #HOLR

Humans of Lao Rugby: Chee Ha

ໃນເດືອນ 4 ທີ່ຜ່ານມາ, ຄູຝຶກທັງໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ແລະ ແຂວງຊຽງຂວາງ ໄດ້ມອບເຄື່ອງບໍລິຈາກສະບູ່ລ້າງມື ແລະ ຄູ່ມືໃນການດູແລຕົນເອງຊ່ວງເກີດພະຍາດລະບາດ Covid 19 ໃຫ້ກັບໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ, ຫ້ອງການບ້ານ ແລະ ກູ້ໄພ ເພື່ອເປັນສ່ວນໜຶ່ງໃນການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ. ຂ້ອຍຮູ້ສຶກພາກພູມໃຈທີ່ໄດ້ເປັນຜູ້ໜຶ່ງໃນການມີສ່ວນຮ່ວມໃນສົ່ງມອບອຸປະກອນນີ້. ຂ້ອຍດີໃຈຫຼາຍທີ່ເປັນສ່ວນໜຶ່ງໃນການຮັກສາຄວາມປອດໄພສຳລັບຄອບຄົວ ແລະ ຕົນເອງ. ຂ້ອຍຫວັງວ່າບໍ່ດົນພວກເຮົາຄົງຈະໄດ້ກັບມາເຮັດວຽກຕາມໜ້າທີ່ຂອງຕົນເອງອີກຄັ້ງ. ຂອບໃຈສະຫະພັນຣັກບີ້ທີ່ສະໜັບສະໜຸນການຊ່ວຍເຫຼືອໃນຄັ້ງນີ້.
In April, coaches from Vientiane Capital and Xieng Khuang Province helped to distribute soap, hand sanitiser, and informational flyers on how to keep safe during the Covid-19 pandemic. We distributed these supplies to schools, hospitals, village health offices, and rescue teams, as we wanted to help frontline workers minimise the risk of getting infected. I am proud to be part of the group who gave out these supplies and I am also glad that I can teach my family how to keep everyone safe. I hope we can return to our normal lives and I can resume my work soon. Thank you very much to the LRF for the support in distributing hygiene products to our partners.

Humans of Lao Rugby: Vanida

ໃນເດືອນ 4 ເປັນຊ່ວງແຜ່ລະບາດໄວຣັກໂຄວິດ 19, ລັດຖະບານໄດ້ມີການອອກຄຳສັ່ງໃຫ້ປະຊາຊົນຢູ່ບ້ານ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນການແຜ່ລະບາດຂອງໄວຣັດ ເຮັດໃຫ້ບຸນປີໃໝ່ຖືກໂຈະການຈັດງານລ້ຽງ ແລະ ການຫຼີ້ນນໍ້າ. ແຕ່ກໍ່ຍັງມີກິດຈະກຳອື່ນທີ່ເຮັດແທນແມ່ນການສົມມາ ແລະ ການສົງພຣະ ພາຍໃນເຮືອນແທນການໄປສົງພຣະຢູ່ວັດ. ເຮົາສາມາດຫຼີ້ນນໍ້າຢູ່ບ້ານໄດ້ໂດຍບໍ່ໃຫ້ມີການຊຸມນຸມຫຼາຍ ພຽງແຕ່ຫຼີ້ນກັບຄອບຄົວເທົ່ານັ້ນ ແລະ ບໍ່ໄວ້ໃຈຄົນແປກໜ້າໃຫ້ມີສ່ວນຮ່ວມຈະເຮັດໃຫ້ປອດໄພກວ່າ. ຂ້ອຍເປັນຄົນໜຶ່ງທີ່ບໍ່ເຄີຍຫຼີ້ນປີໃໝ່ຢູ່ບ້ານ, ແຕ່ປີນີ້ໄດ້ຢູ່ບ້ານກໍ່ຮູ້ສຶກແປກໆ. ເພື່ອເປັນການຊ່ວຍຊາດ ຂ້ອຍກໍ່ຕ້ອງຫຼີ້ນຢູ່ບ້ານ ເພື່ອຢຸດແຜ່ລະບາດເຊື້ອພະຍາດ ແລະ ໝູ່ເພື່ອນແຕ່ລະຄົນກໍ່ພາກັນຫຼີ້ນປີໃໝ່ຢູ່້ບານ. ຫຼັງຈາກປີໃໝ່ ຍອດຜູ້ຕິດເຊື້ອບໍ່ເພີ່ມຂື້ນ ແລະ ມີຫຼາຍຄົນໄດ້ຮັບການປິ່ນປົ່ວເຊົາ ແລ້ວເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນສະບາຍໃຈວ່າອາດຄວບຄຸມການແຜ່ລະບາດໄດ້ແລ້ວ. ການທີ່ເຮົາມີລະບຽບວິໄນຕໍ່ຕົນເອງ ແລະ ປັບຕົວເຂົ້າກັບສະຖານະການມັນກໍ່ເປັນຜົນດີກັບເຮົາ ຍິ່ງເປັນເລື່ອງສຸຂະພາບ ຕ້ອງໃຫ້ຄວາມສຳຄັນກັບມະຕິຄຳສັ່ງ ແລະ ການປະຕິບັດຕາມຄຳສັ່ງຢ່າງເຄັ່ງຄັດ.

During the Covid-19 pandemic in Laos in April, the Lao government announced a movement control order - everyone has to stay home to delay and stop the spread of the virus. That’s why the Lao New Year festival has been cancelled this year. We couldn’t go out to celebrate the festival with friends, but other ceremonies remained, such as pouring water on Buddhist statues and pouring water on our parents’ hands to ask for blessings and forgiveness in the coming year. We could also celebrate with our family in our home and avoid physical contact with strangers.  It was a new experience for me because I have never celebrated Lao New Year in my home, so it was little bit strange for me. But to help our country to flatten the curve and save people’s lives, all of my friends also celebrated Lao New Year at their homes. After the Lao New Year, we heard good news that there were no new cases found, many infected patients were recovering, and some patients had even been discharged from the hospital, which made Lao people feel relieved about the situation. This situation has proved that discipline is important and the ability to adapt and responding the change is crucial, especially for our health. We have to observe the government movement control order and follow the Covid prevention measures strictly.

Humans of Lao Rugby: Thaksin

ໃນເດືອນທີ່ຜ່ານມານັບເນື່ອງຈາກການລະບາດຂອງເຊື້ອ Covid 19 ເລີຍເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ໄປສອນ. ນັບຕັ້ງແຕ່ທ້າຍເດືອນ 4 ມາຈົນຮອດປະຈຸບັນນີ້ກໍຍັງບໍ່ຮູ້ເທື່ອວ່າຈະໃຫ້ເລີ່ມກິດຈະກຳການສອນມື້ໃດ. ຢ່າງທີ່ຮູ້ກັນວ່າພະຍາດນີ້ກໍໄດ້ເຂົ້າມາໃນປະເທດລາວໄດ້ໄລຍະຫນຶ່ງແລ້ວ ເຊິ່ງຂ້ອຍກໍ່ເປັນອີກຄົນຫນຶ່ງທີ່ຮູ້ສຶກ ຢ້ານກົວພະຍາດນີ້ຫຼາຍກໍຍ້ອນວ່າສະຖິຕິຂອງຄົນທີ່ຕິດເຊື້ອ ແລະ ເສຍຊີວິດຫຼາຍຈາກເຊື້ອ Covid19 ໃນທົ່ວໂລກ ແລະ ຕອນນີ້ກໍເຮັດໄດ້ພຽງແຕ່ອາໄສຢູ່ບ້ານ, ເຮັດນີ້ເຮັດນັ້ນຊ່ວຍພໍ່ແມ່ ແລະ ກໍຍັງຮູ້ສຶກກັງວົນຢູ່ ເພາະວ່າສະຖານະການຕອນນີ້ຍັງບໍ່ແນ່ນອນເທື່ອ ແລະ ເນື່ອງຈາກປີນີ້ເປັນປີສຸດທ້າຍຂອງການຮຽນມັດທະຍົມຂອງຂ້ອຍແລ້ວ ກໍເລີຍຮູ້ສຶກກັງວົນຍ້ອນວ່າບໍ່ໄດ້ໄປໂຮງຮຽນ. ກໍເລີຍບໍ່ຮູ້ວ່າປີນີ້ສະຖານະການການຮຽນຂອງຂ້ອຍຈະເປັນຈັ່ງໃດ. ແຕ່ສວນໂຕຂ້ອຍກໍຮູ້ສຶກວ່າການແຜ່ລະບາດຂອງເຊື້ອນີ້ກໍອາດຈະມີຜົນດີແດ່ ເພາະເມື່ອມີການລະບາດກໍເຮັດໃຫ້ ມົນລະຜິດທາງອາກາດຂອງເຮົາໜ້ອຍລົງ ຍ້ອນວ່າໃນຊ່ວງນີ້ຄົນຈະອາໄສຢູ່ບ້ານ ກໍເລີຍເຮັດໃຫ້ຕາມຖະະໜົນຫົນທາງບໍ່ຄ່ອຍມີລົດຈາລະຈອນ, ຄອບຄົວກກໍ່ໄດ້ມີເວລາຮ່ວມກັບຫຼາຍຂຶ້ນ ເຊິ່ງມັນກໍ່ອາດຈະມີຫຼາຍຄອບຄົວທີ່ບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ມີເວລາໃຫ້ກັນປານໃດ. ສຸດທ້າຍນີ້ຂ້ອຍກໍໄດ້ແຕ່ຫວັງວ່າການລະບາດຂອງເຊື້ອ Covid19 ຈະຄ່ອຍໆລົດນ້ອຍລົງໄວທໍໃດແຮງດີເພາະຕອນນີ້ຂ້ອຍກໍຢາກກັບໄປໂຮງຮຽນ ແລະ ກັບໄປເລີ່ມກິດຈະກຳການສອນຂອງຂ້ອຍຕໍ່.

Since COVID came to Laos, I haven’t been able to conduct my coaching sessions. It has been from April to now, and I don’t know when normal life will return and activities can be restarted. We all know that Covid-19 is a very severe infectious disease, that millions of people around the world have been infected and many people died because of it, and that there are confirmed Covid-19 cases reported in our country recently. No doubt I'm afraid, just like other people. What I can do is continue to stay at my home and help my parents with household chores. In addition, I am getting anxious about this uncertain situation, because the situation is unpredictable and we don’t know how long will it last. I am in my last year of high school and now I am very concerned about my schooling. I am afraid it will affect my education and my future plans. 

Humans of Lao Rugby: Noy

ຂ້ອຍ​ໄດ້​ຮຽນຮູ້ຢ່າງຫນື່ງກ່ຽວກັບການເປັນຕົວແບບທີ່ດີໃຫ້ກັບນັກກິລາຂອງຂ້ອຍ.​ ນັ້ນກໍ່ຄືການປັບປ່ຽນພຶດຕິກຳຂອງຕົວເອງໃນເວລາຢູ່ແຕ່ບ້ານ.​ ເຊິ່ງຊ່ວງນີ້ມີພະຍາດລະບາດໂຄວິດ19. ຂ້ອຍໄດ້ຕັກເຕືອນ ແລະ ຕິດຕໍ່ກັບນັກກິລາຂອງຕົວເອງຕະຫລອດວ່າບໍ່​ໃຫ້ອອກຈາກບ້ານ ແລະ ພະຍາຍາມອອກກຳລັງກາຍແຕ່ຢູ່ບ້ານເພື່ອຫລຸດຄວາມສ່ຽງໃນການຕິດເຊື້ອພະຍາດ Covid 19.​ ຂ້ອຍເອງກໍ່ໄດ້ອອກກຳລັງກາຍຢູ່ເຮືອນເຊັ່ນກັນ ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ເຮັດມັນໃນທຸກໆມື້ທີ່ຂ້ອຍມີເວລາຫ່ວາງເພື່ອເຮັດໃຫ້ຮ່າງກາຍມີພູມຕ້ານທານທີ່ແຂງແຮງບໍ່ໃຫ້ເຮົາບໍ່ມີຄວາມສ່ຽງໃນການຕິດເຊື້ອ ແລະ ຂ້ອຍຫວັງວ່າການທີ່ເຮັດແບບນີ້ຂ້ອຍຈະສາມາດເຮັດໃຫ້ນັກກິລາຂອງຂ້ອຍນຳໄປປະຕິຕາມ ແລະ ເບິ່ງຂ້ອຍເປັນຕົວແບບທີ່ດີສຳຫລັບພວກເຂົາໄດ້.

One thing that I have learned from being a role model for my players is that my routine has changed when I have to stay home. Due to Covid-19, I have recommended my players stay home. I always check in with them to make sure that everyone is safe and remind them to exercise at home. To protect ourselves from Covid-19, we have to keep our bodies strong. I also work out at home and I do it every day during my free time. By doing this, I hope my players will observe and follow my routine by exercising at home for their own health.

Humans of Lao Rugby: Tuekhu Kha

ໃນຖານະທີ່ຂ້ອຍເປັນຄູຝຶກ ChildFund Pass It Back ຂ້ອຍໄດ້ຢຸດການສອນສຳລັບຊ່ວງພະຍາດລະບາດໂຄວິດ 19. ຂ້ອຍໄດ້ຊ່ວຍວຽກພໍ່ແມ່ຢູ່ເຮືອນ ແລະ ດີໃຈທີ່ໄດ້ມີເວລາກິນເຂົ້ານຳຄອບຄົວ​. ໄດ້ມີເອື້ອຍອ້າຍຫຼາຍຄົນພັກວຽກມາຢູ່ບ້ານ ແລ້ວກໍ່ເຮັດວຽກຊ່ວຍພໍ່ໂດຍການຂຸດດິນ ເຮັດສວນນຳກັນ. ນອກນີ້ ຂ້ອຍຢາກຂອບໃຈ ChildFund Pass It Back ທີ່ໄດ້ໃຫ້ແຕ່ງບົດສອນຢູ່ເຮືອນ. ໃນຊ່ວງເວລາສຸກເສີນແບບນີ້ມັນຍັງເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍດີໃຈຫຼາຍທີ່ໄດ້ມີໂອກາດຢູ່ເຮືອນຊ່ວຍວຽກພໍ່ແມ່ໄດ້ຫຼາຍຢ່າງ. ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ວາງແຜນແຕ່ງບົດສອນໃຫ້ແລ້ວຕາມກຳນົດ ແລະ ຈະຊ່ວຍວຽກພໍ່ແມ່ໃຫ້ໄດ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ ເພື່ອໃຫ້ພວກເພີ່ນພັກຜ່ອນ.

After ChildFund Pass It Back announced that sessions and activities were suspended to keep everyone safe from Covid-19, I stayed at home and spent more time with my parents. My other siblings also came to stay at home because their workplaces were closed. I am glad that I could spend some quality time with my family and we could have meals together. I helped my father with gardening, tilling, and preparing the soil for next planting season. Also, I would like to thank the ChildFund Pass It Back program for allowing me to plan my sessions from home. During this challenging time, I am very happy that I can help my parents with many things and that we get to spend more quality time at home together. I have completed my session plans by the due date, and during this time I will help my parents with their work as much as I can, so they can rest and enjoy this short break.

Humans of Lao Rugby: Mai

ໃນຊ່ວງໂຄວິດ ທີ່ຜ່ານມາເປັນຊ່ວງທີ່ງຽບເຫງົາຫຼາຍ ເພາະໂຮງຮຽນພັກ, ກິດຈະກຳກິລາຖືກຢຸດ, ທຸກຄົນຕ້ອງກັກໂຕຢູ່ບ້ານ ເຊິ່ງສົ່ງຜົນຫຼາຍດ້ານສຳລັບຂ້ອຍ ເເລະ ຄອບຄົວຄື: ຂາດລາຍຮັບ, ລາຍຈ່າຍໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຫຼາຍກວ່າເກົ່າເປັນຜົນຮ້າຍ. ເເຕ່ຊ່ວງກັກໂຕກໍ່ມີເລື່ອງດີໆເຂົ້າມາຢູ່ຄື ມີເວລາຢູ່ກັບຄອບຄົວຫຼາຍຂຶ້ນ, ຈາກທີ່ບໍ່ເຄີຍມີເວລາໃຫ້ກັນ ກໍ່ໄດ້ໃຊ້ເວລາວ່າງໃຫ້ເປັນປະໂຫຍດໂດຍການອອກກຳລັງກາຍ ຫຼື ມ້ຽນເຮືອນ ຫຼື ເດີ່ນບ້ານ ໄດ້ສະອາດໝົດ. ສຳລັບເເມ່ຂ້ອຍ ປົກກະຕິລາວເຮັດເເຕ່ວຽກເມື່ອມາຊ່ວງນິໄດ້ໃຊ້ເວລາກັບຄອບຄົວ ເເລະ ຄົນຢູ່ໃນຊຸມຊົນຫຼາຍຂຶ້ນ ຈາກທີ່ບໍ່ໄດ້ໃກ້ຊິດກັນຫຼາຍແຕ່ກ່ອນ. ຕອນນີ້ໄດ້ມີເວລາໂອ້ລົມກັນຫຼາຍຂຶ້ນເຮັດໃຫ້ເເມ່ຂ້ອຍ, ຄົນໃນຄອບຄົວ ເເລະ ຊຸມຊົນມີຮອຍຍິ້ມມ່ວນຊື່ນ ເເລ້ວທຸກຄົນໃນຊຸມຊົນໄດ້ເອົາເວລາວ່າງມາຊ່ວຍກັນອະນາໄມເຮືອນຂອງຕົນເອງ ລວມເຖິງຮ່ອງນ້ຳ, ຫົນທາງທີ່ມີເເຕ່ຂີ້ເຫຍື້ອ ເເລະ ເສດໃບໄມ້ເຕັມໄປໝົດ ທຸກໆຄົນໄດ້ຮັກສາຄວາມສະອາດຊ່ວຍກັນ. ເເຕ່ກໍ່ໄດ້ເວັ້ນໄລຍະຫ່າງກັນຢູ່ ເພາະຊຸມຊົນຂ້ອຍ ເຮືອນທີ່ຢູ່ໃກ້ຄຽງ ຫຼື ກົງກັນຂ້າມຈະບໍ່ຄ່ອຍມີເຮືອນຫຼາຍຫຼັງປານໃດ. ໃນຊ່ວງໂຄວິດຄ່າ ເເອກໍຮໍຊ້າເຊື້ອ ກັບ ຜ້າປິດປາກໄດ້ລາຄາສູງຫຼາຍ. ເເຕ່ພາຍໃນຊຸມຊົນຂອງຂ້ອຍ ສຳລັບໃຜມີ ເເອກໍຮໍຂ້າເຊື້ອ ທີ່ໃຊ້ສຳລັບຂ້າເຊື້ອໄດ້ເເບ່ງປັນກັນ. ສຳລັບຄອບຄົວຂ້ອຍເເມ່ນມີຜ້າປິດປາກ ທຸກຄົນໄດ້ ຊ່ວຍເຫຼືອເຊິ່ງກັນ ເເລະ ກັນ ເພື່ອໃຫ້ຊຸມຊົນມີສຸຂະພາບທີ່ດີ ເເລະ ປອດໄພຈາກ ໂຄວິດ-19. ຖ້າທຽບໃນປັດຈຸບັນເເລ້ວ ຊຸມຊົນຂອງຂ້ອຍຍັງປອດໄພຈາກເຊື້ອພະຍາດດັ່ງກ່າວນີ້ຢູ່. ສຳລັບເດັກນ້ອຍໃນຊຸມຊົນຂ້ອຍຫາກໍ່ສັງເກດເຫັນວ່າມີຈຳນວນເກືອບ 10 ຄົນ ຂ້ອຍໄດ້ເຫັນເຂົາເຈົ້າຢູ່ພາຍໃນໜ້າເຮືອນຢ່າງງຽບເຫງົາ ເຊິ່ງພາຍໃນມື້ນັ້ນ ນ້າສາວຂ້ອຍມາຫຼິ້ນນຳເເລ້ວຊວນຂ້ອຍຕ່ອຍເອົາໝາກມ່ວງຢູ່ໜ້າບ້ານຂ້ອຍ ເພາະຕົ້ນໝາກມ່ວງມີຫຼາຍຕົ້ນ ເເລະ ມີໝາກຫຼາຍ ຂ້ອຍໄດ້ຊວນເດັກນ້ອຍມາເອົາໝາກມ່ວງນຳກັນ. ເດັກນ້ອຍໄດ້ພາກັນເເປກໃຈ ເພາະຂ້ອຍກັບເດັກນ້ອຍບໍ່ເຄີຍໄດ້ມີໂອກາດໄດ້ເວົ້ານຳກັນຈັກເທື່ອ ສຸດທ້າຍ ຜູ້ປົກຄອງຂອງເດັກນ້ອຍໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ມາ ເພາະເເມ່ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້ຈັກນຳຜູ້ປົກຄອງຂອງເດັກນ້ອຍ. ເຫດການໃນຄັ້ງນີ້ ເຮັດໃຫ້ຊຸມຊົນຂ້ອຍມີຄວາມສາມັກຄີກັນຫຼາຍຂຶ້ນ ມີສຸຂະພາບຈິດທີ່ດີ ເດັກນ້ອຍມີຄວາມມ່ວນຊື່ນ ຮອຍຍິ້ມທີ່ບໍ່ເສົ້າອີກຕໍ່ໄປ ເພາະຖ້າອີງຕາມມື້ປົກກະຕິທີ່ໂຮງຮຽນເຂົ້າ ຫຼື ມື້ເຮັດວຽກເເລ້ວພາຍໃນຊຸມຊົນ ມິດງຽບຫຼາຍ.

During the COVID lockdown, it has been quiet and lonely because the schools are closed, sports activities are suspended, and everyone has to stay at home. It affected my family a lot. We lost our income, while we still have expenses everyday. But it is unavoidable, and I am trying to look at the good side. During quarantine, I get to spend more time with my family, because usually we rarely spend time together. I help my family by doing household chores like cleaning and gardening, and I exercise during this free time. My mom usually works very hard and rarely spends time with us. I am not really close to my mom, but due to Covid-19, my mom and I have had a chance to spend more time together and talk with each other. Plus, since everyone in the community is in lockdown, it is good that everyone is contributing to the community by cleaning the areas in front of their houses, and staying safe at home. Masks, alcohol and hand sanitizers are very expensive. In my community, people who have hand sanitizer will share with other houses and other families. We have some spare masks, so we shared some with other households who will need to use them when they visit the market. This promotes compassion among the community and helps keep the community safe from Covid-19. However, being kept at home is somehow against a child’s nature. I saw a lot children sitting spiritless at the front of their houses and it made me sad. One day, my aunt came to visit me and asked me to go out to harvest the mangos at the front of my house. There are many mango trees at the front of my house and they are fruitful now because it’s mango season. I invited the children in the village to come and harvest the mangos with me. Their parents allowed them to come and they enjoyed it so much. I am glad that I could help put the smiles on children’s faces, to help them have good mental health and promote unity in my community. #quarantinestories